Władysław Jabłoński
JABŁOŃSKI Władysław (22 maja 1899 Zakroczym koło Warszawy — 23 maja 1977 Laatzen koło Hannoveru),
aktor, śpiewak.
Był synem Władysława Jabłońskiego i Marii z Rapackich. W 1917 ukończył gimnazjum w Warszawie i został urzędnikiem w Banku Kredytowym. W 1918–24 statystował w warszawskich Teatrach Miejskich, m.in. w Teatrze Rozmaitości i Teatrze im. Bogusławskiego. Brał w tym czasie lekcje śpiewu u A. Różańskiego. W 1924–25 był uczniem Instytutu Reduty w Warszawie. W 1927–28 występował w objeździe zespołu Placówka Żywego Słowa po Wielkopolsce i Śląsku. W 1929 zdał aktorski egzamin Związku Artystów Scen Polskich.
W sezonie 1929/30 grał w Teatrze Ateneum w Warszawie, m.in.: Pingleta (Pani prezesowa), Brighellę (Turandot), Kleanta (Chory z urojenia). W sezonach 1930/31 i 1931/32 był solistą sceny muzycznej Teatru Polskiego w Katowicach, występował w operetkach i komediach muzycznych, np. jako Pieprzyk (Skalmierzanki), von Lörenthy (Manewry jesienne), Konsul (Gri-gri), Amant (Księżniczka Olala), a na scenie dramatycznej w komediach i wodewilach, np. jako Wicek (Wicek i Wacek), Janek (Pod gwiaździstą banderą). W sezonie 1932/33 grał w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy, np. Jaśka (Wesele), w 1933/34 występował w teatrze w Radomiu. W 1934–36 brał udział w objazdach Zespołu Reduty, jako: Olszewski (Lekkomyślna siostra), Charlie (Wieczne pióro), Major Saranow (Żołnierz i bohater). W sezonach 1936/37 i 1938/39 grał niewielkie role w Teatrze Polskimi Małym w Warszawie, np. Obywatela Ciupagę (Gałązka rozmarynu), a w 1938/39 był solistą Teatru Wielkiego w Poznaniu; śpiewał tenorowe partie w operach, np.: Panga (Turandot), Damazego (Straszny dwór), Spärlicha (Wesołe kumoszki z Windsoru) i operetkach, np. Roberta (Szczęśliwej podróży!), Caramella (Noc w Wenecji).
W latach II wojny światowej i okupacji niemieckiej mieszkał w Warszawie, śpiewał w kawiarniach, występował w teatrach jawnych: Miasta Warszawy (1941, 1943) i Maska (1943). Później zajmował się handlem. W czasie powstania warszawskiego był komendantem Ligii Obrony Przeciwlotniczej, po jego upadku trafił do obozu w Pruszkowie. Po wojnie przez Komisję Weryfikacyjną Związku Artystów Scen Polskich za grę w teatrach jawnych został ukarany naganą i do 1 września 1948 przeniesiony do kategorii aspirantów. W 1945 pracował najpierw jako urzędnik w Zabrzu, a potem w Warszawie.
Na scenę powrócił w pierwszej połowie 1946 w Teatrze Nowym w Poznaniu, gdzie zagrał Stefana (Kokosowy interes) i Doktora Grzędę (Moja siostra i ja). W sezonie 1946/47 należał do zespołu Teatru Komedii Muzycznej w Szczecinie, w 1947/48 Teatru Miejskiego w Katowicach, w 1948/49 Teatru Wybrzeże w Gdańsku. W sezonie 1949/50 był aktorem Teatru im. Jaracza w Łodzi, a od 1 października 1950 do 28 lutego 1951 łódzkiego Teatru Powszechnego. Od 1 marca 1951 do końca sezonu 1958/59 był zaangażowany w Teatrach Dramatycznych w Szczecinie, w 1959/60 współpracował z Estradą Szczecińską. W sezonie 1960/61 grał w Teatrze im. Osterwy w Lublinie, od 1961/62 do 30 kwietnia 1964 w Operetce w Szczecinie. W 1964 wyjechał do Niemiec, gdzie mieszkał do końca życia.
Jego role to, m.in.: Franek (Przeprowadzka), Paweł (Rozkoszna dziewczyna) – 1946; Wacław (Zemsta), Odys (Moja żona Penelopa) – 1947; Feliks (Słomkowy kapelusz), Motyliński (Klub kawalerów) – 1948; Łopachin (Wiśniowy sad, 1949). Cenionym aktorem, wyróżnianym w recenzjach, był w Teatrach Dramatycznych w Szczecinie. Za grał tu około 30. ról, wśród nich takie, jak: Kapelan (Damy i huzary), Hrabia Respekt (Fantazy) – 1953; Lipowski (Szczęście Frania), Dyrektor (Imieniny pana dyrektora) – 1954; Praed (Profesja pani Warren), Orgon (Igraszki trafu i miłości) – 1955; Hrabia d’Eguzon (Ładna historia, 1957), Radca Kłaczek (Romans z wodewilu), Padron Vincenzo (Awantura w Chioggi) – 1958. W operetce w Szczecinie wystąpił m.in. jako: Markiz Cavalotti (Błękitna Maska), Rybowski (Ja tu rządzę) – 1962; Archibald (Bal w Savoyu), Henry (Czarujący Giulio) – 1963.
Bibliografia
Almanach 1986/87; Boy: Pisma t. 26, 27; Byrski: Teatr-radio s. 115, 118, 119, 121, 131; Dziesięciolecie T. Dramatycznych w Szczecinie 1949–59 (il.); X-lecie T. Muzycznego w Szczecinie 1957–67; Formanowicz; Irzykowski: Recenzje; Kaszyński: Teatr łódz.; Kołakowski: Dramat radziecki; Krasiński: Teatr Jaracza; Linert: T. Śląski; Misiorny: Teatry Ziem Zachodnich; Nawrat: Repertuar; Osiński: Pamięć Reduty; Stokowa: Wyspiański (tu błędnie J. Jabłoński); Szczepkowska: 20 lat t. na Wybrzeżu; Świtała; Wilski: Szkolnictwo; Pam. Teatr. 1963 z. 1–4 s. 186, 187, 197, 1997 z. 1–4 s. 104; Scena Pol. 1929 z. 16; Akta, T. Polski Szczecin, ZASP (fot.); Błasiak: T. kielecki przed 1939 s. 118; Szwed; Almanach 1944–59.
Ikonografia
Fot. – IS PAN.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
