Przedstawienia

Czas akcji: współcześnie.
Miejsce akcji: pokój, przez który przechodzi ulica.
Obsada: 8 ról kobiecych, 10 ról męskich oraz epizody: przechodnie.
Druk: m. in. "Dialog" nr 2/1960; Tadeusz Różewicz "Sztuki teatralne", Wrocław 1972.

Bohater, człowiek w średnim wieku "o przeciętnym wyglądzie", leży na łóżku w pokoju, przez który przechodzi ulica. Najróżniejsze postacie, znajome i obce, przechodzą obok niego w milczeniu lub nawiązując z Bohaterem dialog.
Matka i Ojciec wciąż widzą w synu siedmioletniego chłopca, który wyjada cukier i popełnia inne drobne grzeszki, za które należy go ukarać.
Chór trzech Starców siedzi z boku i "udziela nauk, daje przestrogi, budzi otuchę". Recytowany przez nich fragment "Ody do młodości" pozostaje w szyderczym kontraście do sytuacji życiowej Bohatera.
Sekretarka ukryta pod kołdrą tłumaczy "panu dyrektorowi" otaczającą rzeczywistość, np. wyjaśnia, że wybuch armatni oznacza salwę na cześć księżnej Monaco, a nie wybuch nowej wojny.
Bohatera odwiedza Olga, którą opuścił bez słowa piętnaście lat temu, potem Wujek, którego Bohater szczerze lubi, uważając go za rzadki egzemplarz "porządnego i prawdziwego człowieka". Bohater zwierza się Wujkowi ze swoich udręk, których źródłem jest pamięć - na przykład świadomość, że "klaskał", gdy inni klaskali. Ci "inni" już o tym zapomnieli i spokojnie robią kariery, ale on zapomnieć nie potrafi. Wujek pociesza go: "Sumienie masz delikatne. Ja ciebie rozgrzeszam!".
Do pokoju wkraczają: Gość w Cyklistówce i Gość w Kapeluszu. Skrupulatnie mierzą pokój, a potem także samego Bohatera. Czytają fragment jego życiorysu. Po chwili dołącza Pan z Przedziałkiem, chodzący na czworakach i zachowujący się jak pies. Bohater nazywa go Bobikiem i odkupuje od właściciela za parę skarpetek, po czym daje mu pić wodę z miednicy używanej przed chwilą przez Wuja, mówiąc: "W tej wodzie moczył nogi uczciwy, prosty człowiek. Pij. To lekarstwo dla takich, jak ty! Jak my"
Po wyjściu Pana z Przedziałkiem oraz dwóch rozplotkowanych kobiet, Bohater zostaje sam i próbuje się powiesić, ale po chwili zmienia zdanie: "Sami się wieszajcie. Wolę swój mały palec lewej nogi niż was wszystkich razem."
Pojawia się Tłusta Kobieta i robi Bohaterowi wymówki, że podglądał ją w kąpieli, choć działo się to przed dwudziestoma pięcioma laty. Bohater bezskutecznie stara się ją wyprosić. Ostentacyjnie zajmuje się lekturą listów, potem wychodzi, wraca, je kanapkę,
wreszcie kładzie się na łóżku, odwrócony tyłem do gościa i do świata. W końcu obrzuca Tłustą Kobietę wyzwiskami, ale ona spokojnie robi na drutach sweterek i wysłuchuje opowieści Żywej Pani o modzie. Tłusta Kobieta liczy na to, że "pomnąc na dawną znajomość" Bohater "zechce podać rękę samotnej kobiecie". Odrzucona, wreszcie odchodzi, żaląc się gorzko: "Jakże świat się zmienił. Ludzie są zupełnie obojętni na cierpienia swoich bliźnich".
Bohater, leżąc na łóżku, czyta gazetę. To również zostaje napiętnowane. Chór Starców zrzędzi: "Rób coś, ruszaj się, myśl. On sobie leży, a czas leci. Mów coś, rób coś, posuwaj akcję" Bohater pragnie tylko spokoju, nie chce nic robić, wolałby spać. Rozdrażniony, morduje kuchennym nożem trzech Starców, po czym wygłasza monolog o dręczącej go wewnętrznej pustce: "Bracia moi, moje pokolenie! Do was mówię."
Do pokoju wchodzi ładna, 18-letnia dziewczyna, Niemka dobrze mówiąca po polsku. Zamawia ptysia i pół czarnej, w przekonaniu, że trafiła do restauracji "Krokodyl". Bohater odnosi się do niej bardzo serdecznie. Mówi: "nie czuję do pani nienawiści i życzę szczęścia. Życzę, aby pani tak się uśmiechała i była szczęśliwa. Widzi pani, ja jestem uwalany w błocie, we krwi pani ojciec i ja polowaliśmy w lasach na siebie." Mimo wysiłków, Bohater nie może zagłuszyć w sobie wracających koszmarnych wspomnień wojennych - słyszy niemieckie wrzaskliwe rozkazy wydobywające się z megafonu, wraca paniczny strach.
Pojawia się Nauczyciel z teczką i chce przeprowadzić egzamin maturalny, spóźniony już o dwadzieścia lat. Pyta o okoliczności przyłączenia Rusi Czerwonej. Bohatera wyręcza Starzec I, udzielając wyczerpującej odpowiedzi. Zadowolony Nauczyciel ten rodzaj wiedzy uważa za dowód "doskonałego przygotowania do życia". Zadaje kolejne, coraz bardziej zdawkowe pytania i zadowala się schematycznymi odpowiedziami. Bohatera interesują zupełnie inne zagadnienia - pojęcia elementarne, jak "ręka", "pięść" czy "jabłko".
Sekretarka przynosi Bohaterowi, tytułując go dyrektorem, dokumenty do podpisu, po czym układa się w łóżku do snu. Bohater podpisuje mechanicznie, bez czytania.
Przez pokój wciąż przechodzą kolejne osoby, między innymi Jegomość z teczką, Para młodych, Dwie panie. Następnie rodzice Bohatera. Ojciec próbuje wyjaśnić synowi zasady bezpłciowego i płciowego rozmnażania.
Po wyjściu rodziców, Bohater opowiada Sekretarce o swoim dzieciństwie, o marzeniach, by zostać strażakiem, podróżnikiem, milionerem, poetą lub świętym. "Teraz zawsze jestem sobą - konkluduje. - Tak długo wędrowałem, zanim doszedłem do siebie."
Starcy zaczynają deklamować "Odę do młodości", ale Sekretarka ich ucisza, ponieważ Bohater zasnął. Przez pokój przechodzą kolejni ludzie, między innymi Dziennikarz, który budzi Bohatera, chcąc przeprowadzić wywiad z "prostym obywatelem". Padają pytania o cel w życiu, poglądy polityczne, zadowolenie z życia, a także o podjęte działania w celu zachowania pokoju na świecie i o umiłowanie ludzkości. Na wszystkie Bohater odpowiada wykrętnie, niejasno lub sprzecznie, poza jednym - że oczywiście zdaje sobie sprawę, iż w wypadku wojny wodorowej zginie ludzkość.

Ukryj streszczenie