Opowiadanie w 9 rozdziałach tańcem. Libretto: Agnieszka Osiecka (na motywach sceny ze "Snu nocy letniej" Szekspira); muzyka: Zbigniew Turski; choreografia: Janina Jarzynówna-Sobczak; scenografia: Alina Ronczewska-Afanasjew. Prapremiera: Gdańsk 20 V 1967, Państwowa Opera i Filharmonia Bałtycka. Osoby: Tytania - Alicja Boniuszko; Osioł - Janusz Wojciechowski; Narzeczony - Bronisław Kropidłowski; kobiety, mężczyźni, bogowie, aniołowie.
Rozdział 1. "Oczekiwanie". Na pustej scenie czeka samotna Tytania, czujna i niespokojna.
Rozdział 2. "Nadzieja". Pojawiają się mężczyźni, zalecają się do Tytanii, lecz ona pozostaje obojętna.
Rozdział 3. "Narzeczony". Pojawiają się też kobiety, przyprowadzają Narzeczonego, lecz Tytania nie przyjmuje jego oświadczyn.
Rozdział 4. "Spotkanie". Tytania wyrusza sama na poszukiwanie miłości. W swej wędrówce spotyka Osła, zaczarowuje go i zakochuje się w tej dziwnej istocie.
Rozdział 5. "Noc miłosna". Tytania uwodzi Osła, lecz gdy nadchodzi świt, Osioł zasypia.
Rozdział 6. "Osioł i ludzie". Przychodzą mężczyźni i kobiety, Tytania przedstawia im Osła. Ludzie wyśmiewają się z jej ukochanego i próbują rozdzielić dziwną parę.
Rozdział 7. "Osioł i Pan Bóg". Tytania nie traci jednak nadziei. Pragnąc zatwierdzenia swego związku z Osłem, prowadzi go przed oblicze Boga i świętych, lecz ci obojętni są dla spraw ziemskich.
Rozdział 8. "Wygnanie". Znużeni długą wędrówką, Tytania i Osioł odpoczywają. Osioł próbuje uciec, lecz Tytania go zatrzymuje. Oboje zasypiają.
Rozdział 9. "Przebudzenie". Kochankowie budzą się. Tytania spostrzega przy sobie Osła, lecz czar przestał już działać, obojętnie pozwala mu odejść. Wbiegający tłum rzuca się na Osła i przepędza go. Tytania pozostaje znów sama, czeka.
Bohaterami baletu "Tytania i Osioł" są znane postacie ze "Snu nocy letniej" Szekspira. Ich przygoda miłosna, stanowiąca treść baletu, ujęta jest jednak w formę alegorii odwiecznej tęsknoty za miłością, stanu psychicznego, dzięki któremu zainteresowany idealizuje przedmiot swych uczuć, przeciwstawia się obojętności i szyderstwu ogółu, a przy tym nie traci nigdy nadziei. Muzyka, pisana techniką nowoczesną, niespokojna, pełna asymetrii, zaskakujących spięć i kontrastów dynamicznych oraz efektów instrumentalnych (np. ryk osła), nie jest dokładną ilustracją akcji; jedynym łącznikiem między muzyką i akcją są luźne związki aluzyjne, głównie poprzez zróżnicowanie stanów emocjonalnych.
Z. Turski jest również autorem muzyki baletu "Ndege-ptak", skomponowanego pod wpływem wrażeń z podróży do Tanzanii. Ndege znaczy w języku suahili ptak, i teksty w tym języku wplecione są w materiał muzyczny baletu, ewokującego atmosferę afrykańskiej przyrody i życia tubylców bez konkretyzowania go w akcji dramatycznej czy określonych obrazach. Premiera baletu "Ndege-ptak" odbyła się w warszawskim Teatrze Wielkim na scenie kameralnej 15 XII 1971, chor. M. Compe, sc. I. Dobiecki. M. Compe potraktowała motyw Ptaka (H. Strzelbicka) jako symbol magicznej mocy, chroniącej od zniszczenia. Balet ten zaprezentował zespól warszawski na występach w Berlinie XII 1975.
Źródło: Przewodnik Baletowy Irena Turska, PWM 1997
Ukryj streszczenie
