Zofia Kisslinżanka
KISSLINŻANKA, Kiślinżanka, Zofia, Lila, także Stachowicz, właściwie Zofia Kissling, zamężna Prokesch (działała 1924–1939),
aktorka.
Była żoną aktora Leszka Rymszy, właściwie Prokescha (zob. t. 1). W 1924–25 była adeptką Instytutu Reduty w Warszawie, w 1925–26 brała udział w pracach artystycznych zespołu w Wilnie i grała Zosię oraz Isię w Weselu. W 1926–29 grała w Teatrze Miejskim w Grudziądzu, m.in. tytułową rolę w Nitouche, a w latach następnych, po rozstaniu z mężem, mieszkała w Warszawie i grywała drobne role w teatrach warszawskich. W sezonie 1931/32 występowała w Teatrze Miejskim w Grodnie oraz z jego zespołem pod nazwą Teatr Objazdowy Samorządów Województwa Białostockiego, m.in. w Białymstoku, Suwałkach, Augustowie, Ostrołęce, Łomży. W sezonie 1932/33 grała w Teatrze Miejskim w Łodzi, w sierpniu 1933 Olivię (Żyda na stos) w Teatrze Kameralnym w Warszawie, a we wrześniu tego roku z zespołem artystów warszawskich i sztuką Wino, kobieta i dancing gościła w Płocku. W sezonie 1933/34 grała w Teatrze Polskim w Poznaniu role: Panny Młodej (Wesele), Miry (On i jego sobowtór), Mięci (Dom otwarty), Klary (Zemsta), Marii (Arleta i zielone pudła), Pokojówki (Pani X). Była tu uważana za zdolną aktorkę dramatyczną, miała dobre recenzje w poznańskiej prasie i zdobyła szybko sympatię publiczności.
O jej roli w Weselu W. Noskowski pisał:
pani Kislinżanka, która gra Pannę Młodą, kipi życiem i od razu sprawia wrażenie, iż scena to jej żywioł przyrodzony – i to
w takim stopniu, jak się to nieczęsto objawia. Wdzięczny uśmiech, głos donośny, w którym samogłoski pokrywają czasem spółgłoski swym dźwiękiem metalicznym: szczegół ważny, lecz technicznie nietrudny do wyrównania.
Rozwijającą się karierę Kisslinżanki przerwał skandal, którego była bohaterką: w maju 1934 została kilkakrotnie zraniona nożem przez odtrąconego i zazdrosnego kochanka, ślusarza, z którym związała się po rozstaniu z mężem, jeszcze w czasie swojego pobytu w Warszawie. O tym wydarzeniu szeroko rozpisywała się prasa nie tylko poznańska, ale też warszawska. Po powrocie do zdrowia, wyjechała z Poznania i na sezon 1934/35 zaangażowała się do Teatru Miejskiego na Pohulance w Wilnie. Od tej pory używała na scenie nazwiska Stachowicz. W Wilnie zagrała m.in. Tanię (Kwiecista droga), wystąpiła w Rozkosznej dziewczynie, To więcej niż miłość, Chorym z urojenia. Później wróciła do Warszawy. W sezonach 1935/36 i 1936/37 występowała w Teatrze Malickiej, m.in. jako Panna Mizzi (Trafika pani generałowej), Pokojówka (Zamieszaj). W 1939 należała jeszcze do Związku Artystów Scen Polskich.
Bibliografia
Boy: Pisma t. 27; Konarska-Pabiniak: Repertuar, Osiński: Pamięć Reduty; Simon: Spis przedstawień Reduty; Stokowa: Wyspiański; T. przy ul. Cegielnianej s. 191; Z dziejów t. w Grudziądzu; Dz. Pozn. 1934 nr 104; Kur. Pozn. 1933 nr 460 (W. Noskowski); Kur. Warsz. 1933 nr 217, 1936 nr 358; Tajny Detektyw 1934 nr 20 (il.), 23 (il.); Afisze, Uniw. w Poznaniu; Hernik Spalińska: Repertuar, Spis ZASP 1939; Wosiek: Teatry objazdowe; www.encyklopediateatru.pl
Ikonografia
Fot. – NAC.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
