Osoby

FORTUNATO Aleksander, właściwie: Sulcow, Szolc lub Scholtze (działał w teatrach polskich 1921–1940),

tancerz, choreograf.

Był solistą baletu Teatru Maryjskiego w Petersburgu i partnerem scenicznym Niny Kirsanowej. W 1921, jak wielu rosyjskich tancerzy, opuścił ZSRR. Zatrzymał się we Lwowie. W sezonach 1921/22 i 1922/23, razem z Kirsanową, występował w Teatrach Miejskich i przyczynił się do podniesienia poziomu lwowskiego zespołu, wprowadzając do repertuaru pełnospektaklowe balety. Na scenie Teatru Wielkiego wystawił we własnej choreografii balet Nair (1921), Coppelię (1922), a nawet Jezioro łabędzie (2 maja 1923), po raz pierwszy w Polsce w pełnej, czteroaktowej wersji, tańcząc w nim obok Kirsanowej (Odetta/Otylia) rolę Księcia. Po premierze w „Życiu Teatralnym” napisano:

Reżyser i baletmistrz pan Fortunato swe duże doświadczenie sceniczne, wysoką wiedzę zawodową i prawdziwy artystyczny zmysł poświęcił na inscenizację i ugrupowanie ewolucji solowych i zespołowych, zyskując w ten sposób całość wysoce zaokrągloną. Precyzja ruchów, malowniczość obrazów zespołowych, widoczne zrozumienie swego zadania charakteryzowały całość przedstawienia. Były momenty, iż miało się wrażenie, że widzimy balet pierwszorzędnych scen stołecznych. Pan Fortunato ze swej sumiennej pracy artystycznej może być zadowolony i dumny, albowiem sukces był duży, zasłużony a niezawodnie trwały. 

W jego choreografii ukazał się również w Teatrze Wielkim balet Flet zaczarowany (czerwiec 1923). Z Kirsanową tańczył z dużym powodzeniem na scenie Teatru Nowości w takich operetkach, jak: Taniec szczęścia, Ostatni walc, Kuzynek z Honolulu, Japonka. W sezonie 1921/22 oboje występowali też w lwowskim teatrzyku Bagatela. Wyjeżdżali na występy m.in. do Warszawy, np. w dniu 17 czerwca 1922 brali udział w przedstawieniu operetki Auto-flirt w Teatrze Nowym. W październiku 1923 Fortunato przyjechał znów do Lwowa, by tańczyć w Teatrze Wielkim w balecie W krainie baśni. W 1922 i 1923 był aspirantem Związku Artystów Scen Polskich. 

Później wyjechał za granicę, pracował m.in. w operze w Zagrzebiu i w Bukareszcie. Do Polski wrócił pod koniec lat 30. W sezonie 1938/39 opracował choreografie do widowisk w warszawskim teatrze Wielka Rewia, a jego prace miały dobre recenzje. O programie Naprzód marsz! pisano:

Swój sukces zawdzięcza głównie doskonale postawionej stronie tanecznej. To zaś jest zasługą świetnego baletmistrza, który jak mało kto wyczuwa ducha rewiowego. Obecnie pokusił się, to nie bagatela, o utanecznienie całej VI Rapsodii Liszta, co dało

w ostatecznym wyniku prawdziwy sukces.

Również w programie Dla ciebie Warszawo „na ogół wszystkie tańce były znakomite”, a talent

ujawnił w układaniu ewolucji dla powabnej pary

Benita-Ruszkowski i niezrównany zmysł groteski tanecznej

w ewolucjach Waltera i Skwierczyńskiej 

(wszystkie cytaty za Bożeną Mamontowicz-Łojek).

Według Józefa Galewskiego w układach choreograficznych Fortunato

kilka baletów i finałów nosiło na sobie piętno music-hallów paryskich w wielkim stylu.

W Teatrze Wielkim w Warszawie opracował choreografię do operetki Dziewczę z Holandii (premiera 4 lutego 1939), wzbogacając przedstawienie o widowiskowe sceny baletowe. Po wybuchu II wojny światowej, w czasie okupacji niemieckiej, w Warszawie należał do kierownictwa jawnego teatru Nowości (od czerwca do listopada 1940 pod nazwą Scala), gdzie również występował i inscenizował rewie. Był nie tylko cenionym choreografem, ale też doświadczonym pedagogiem baletu. 

Bibliografia

Boy: Pisma t. 28; Komorowska: Teatry muz. Drugiej Rzeczypospolitej; Krasiński: Warsz. sceny; Mamontowicz-Łojek: Terpsychora; Sempoliński: Wielcy artyści; Turska: Przewodnik; Dz. Lud. 1921 nr 247; Pam. Teatr. 1963 z. 1–4 s. 193, 2009 z. 1–2 s. 37; Rampa 1938/39 nr 1; Scena Pol. 1922 z. 8–10, 1923 z. 7–12; Życie Teatr. 1921 nr 6, 1922 nr 6, 19, 21, 49, 1923 nr 19 (cyt.), 25, 39; Galewski: Pamiętnik (tu nazwisko Scholtze) mps s. 140–141; Hałabuda: Repertuar, Programy, IS PAN. 

Ikonografia

Fot. – IS PAN.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.