Ada Iwanowska
IWANOWSKA Ada, właściwie Adela, z domu Szendler, primo voto Iwanowska, secundo voto Bożyńska (10 lutego 1914 Chełm Lubelski – 3 maja 1998 Chislehurst, koło Londynu),
aktorka.
Była córką Wilhelma Szendlera i Marii z domu Fogiel; drugą żoną aktora Adolfa Bożyńskiego (zob. t. 2). Ukończyła gimnazjum w Chełmie, potem kształciła się we Lwowie, gdzie mieszkała od 1935. Po wybuchu II wojny światowej zesłana w głąb ZSRR, 2 stycznia 1942 dotarła do Armii Polskiej pod dowództwem generała Władysława Andersa i została przydzielona do Pomocniczej Wojskowej Służby Kobiet. Przeszła szlak wojenny Armii Polskiej na Wschodzie, a potem 2 Korpusu Polskiego, przez Irak, Iran, Palestynę, do Włoch. W Betanii, pod Jerozolimą pracowała w szkole dla uratowanych polskich dzieci.
We Włoszech trafiła do Teatru Dramatycznego 2 Korpusu; w Recanati wystąpiła w epizodycznej roli Pani I (Gdzie diabeł nie może, 21 września 1945), potem w niewielkiej roli pazia, Jana (Wiele hałasu o nic, 2 maja 1946) oraz w widowisku Wesele na Górnym Śląsku. W 1946 była uczennicą Studium Teatralnego, otwartego przy teatrze. Wzięła udział w nakręconym we Włoszech polsko-włoskim filmie Wielka droga (1945). W sierpniu 1946 z zespołami teatralnymi przybyła do Wielkiej Brytanii; w zespole Teatru Dramatycznego 2 Korpusu pozostała do końca sierpnia 1948 i występowała w polskich obozach żołnierskich i ośrodkach ludności cywilnej na terenie Anglii, Walii i Szkocji.
Po demobilizacji i rozwiązaniu wojskowych zespołów teatralnych, od sezonu 1948/49 grała w Polskim Teatrze Dramatycznym (od 1953 Teatr Polski im. Słowackiego). Jej role to, m.in.: Zuzia (Damy i huzary, 1947); Doktor Pajor (Displaced Person), Pani Wodziejewska (Spadkobierca) – 1948; Alice (Koniec przygody), Rozyna (Szkarłatne róże), Janka (Preclarka z Pohulanki) – 1949; Magdalena (Noc przeminęła, 1950), Ada (Lekkomyślna siostra, 1951), Obywatelka Nike (Gałązka rozmarynu, 1955). Brała udział w programach okolicznościowych, np. z okazji Dnia Aktora w 1951 w epizodycznej roli Dziewczyny (fragmenty Sędziów), w 1954 w rewii Była sobie piosenka, na 10-lecie Związku Artystów Scen Polskich za Granicą.
W 1955 wyjechała z mężem do Monachium, gdzie do 1973 współpracowała z Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa (Adolf Bożyński był pracownikiem etatowym); brała udział w słuchowiskach radiowych w reżyserii Wacława Radulskiego; na antenie używała pseudonimu Janina Pomian. W 1974 wróciła do Londynu; już nie występowała. Ostatnie lata życia spędziła w polskim domu opieki „Antokol” w Chislehurst.
Bibliografia
Artyści emigracyjnej Melpomeny (il.); Dramat i teatr emigracyjny; Gawlikowski: Pracownicy Radia Wolna Europa; Dz. Pol. i Dz. Żołnierza 1998 nr 123; Pam. Teatr. 1988 z. 1–2 s. 60–68, 70, 97, 1998 z. 1–2 s. 42, 50, 293; Inf. Anny Mieszkowskiej.
Ikonografia
Fot. – ITWarszawa.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
