Marcelina Ekerowa
EKEROWA Marcelina, z Grochowskich (1824 Siedlce - 8 IX 1874 Kraków), aktorka. Była córką urzędnika pocztowego Jana i Marceliny Grochowskich, żoną - Alberta E., matką -> Leontyny Parżnickiej. Mieszkała w Lublinie i była podobno gospodynią u T. Chełchowskiego. Debiutowała pod nazwiskiem panieńskim w t. krak. 18 VIII 1849 za jego dyrekcji i pozostała tu do 1854. Dzięki poparciu dyr. wkrótce zdobyła poważne stanowisko. Już w 1853 kierowała zespołem t. krak. podczas letniego objazdu w Tarnowie, Rzeszowie i Czerniowcach. Grała przede wszystkim intrygantki i kłótliwe stare panny. Krytyka zarzucała jej początkowo rubaszność, nieprzystosowanie do ról salonowych i porównywała ją (na jej niekorzyść) z J. Hubertową, której role objęła. W lecie 1854 występowała w zespole T. Borkowskiego w Czerniowcach, następnie przeniosła się wraz z T. Chełchowskim do Lwowa. Ok. 1854 wyszła za mąż za aktora Alberta E. i odtąd używała jego nazwiska. Po odejściu Chełchowskiego ze Lwowa wraz z mężem wyjechała do Kamieńca Podolskiego, gdzie występowała w 1858-61. Wg S. Koźmiana przez pewien czas prowadziła wraz z mężem t. w Kamieńcu, ale wiadomość ta nie znajduje potwierdzenia w innych źródłach. Z Kamieńca wyjeżdżała do Kijowa i Odessy W czerwcu i lipcu 1865 występowała gościnnie we Lwowie. Od jesieni tego roku została zaangażowana wraz z mężem przez A. Skorupkę do t. krak. i pozostała tu już do końca życia, pracując pod kier. S. Koźmiana, który był entuzjastą jej talentu. Wyspecjalizowała się wówczas w rolach komiczno-charakterystycznych, a w szczególności w postaciach z ludu. Koźmian uważał ją za jedną z najlepszych przedstawicielek szkoły krak., cenił jej humor, podziwiał prawdę ekspresji i oryginalność pomysłów. Była tak nieszablonowa, "że widz nigdy nie mógł z góry przewidzieć, jak tę lub ową rolę grać będzie". Nie wolna od próżności: "oklaski upajały ją i niekiedy popychały do zbytniego powtarzania efektów komicznych". Nad wszystkim jednak - zdaniem Koźmiana - górowało w niej poczucie artyzmu. "Bądź co bądź była prawdziwą artystką, nawet ze swoimi małymi ułomnościami artystycznymi, bo kochała sztukę dla sztuki, a nie dla siebie". Najlepsze role: Kogucina ("Chłopi arystokraci"), Szarucka ("Majster i czeladnik"), Kachna ("Zagroda Sobkowa"), Dorota ("Krakowiacy i Górale"), Aniela ("Damy i huzary"), Panna Bobine ("Przyjaciele"), Kwocka ("Epidemia"), Zenobia ("Pozytywni"), Panna Pluche ("Nie igra się z miłością"), Mullerowa ("Intryga i miłość"), Plotkiewiczowa ("Szkoła obmowy"), Marta ("Romeo i Julia"), Fryga ("Wesołe kumoszki z Windsoru"), Rozalia ("Safanduły"), Horodniczyna ("Rewizor"). Bibl.: Estreicher: Teatra; Got: Teatr Koźmiana; S. Koźmian: Ekerowa, Kraków 1874 (przedruk Koźmian: Teatr, tu il.); Pepłowski: Teatr we Lwowie I; PSB VI (Z. Leśnodorski); Kur. warsz. 1874 nr 197; Ruś 1911 z. 1 (A. Prusiewicz). Ikon.: Fot. pryw. - MHKraków, zb. J. Gota, Kraków. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
