Olga Glinkówna
GLINKÓWNA Olga, Aleksandra, także Glinczanka, właściwie Walentyna Glinka, zamężna Borkowska (12 stycznia 1916 Warszawa – 16 lipca 2000 Skolimów koło Warszawy),
tancerka.
Podawała nieprawdziwy rok urodzenia: 1918. Była córką malarza i litografa Wincentego Glinki i Stanisławy z Wójcików; żoną tancerza i choreografa Witolda Borkowskiego (ślub 25 grudnia 1972 w Warszawie), matką tancerza i aktora Mariana Glinki (1943–2008). W Warszawie ukończyła Gimnazjum Zofii Sierpińskiej i Szkołę Baletową przy Teatrze Wielkim; była uczennicą Marii Sznarowskiej i Piotra Zajlicha. Wraz z grupą tancerzy warszawskiego baletu 11 czerwca 1933 wystąpiła w Krakowie na dziedzińcu Wawelu w operze Pan Tadeusz, wystawionej pod tytułem Ostatni zajazd na Litwie. W dniach 7–10 września 1934 wzięła udział w programie polskich tańców ludowych na Wszechsłowiańskim Festiwalu Tanecznym w Lublanie.
Od sezonu 1934/35 była solistką baletu warszawskiego Teatru Wielkiego. W swym repertuarze miała m.in.: taniec Etiopki (Aida), tańce: Fryne, Pięknej Heleny i Aspazji w Nocy Walpurgi (Faust), Królika (Wieszczka lalek), Królowej Wschodu (Pan Twardowski). Występowała też w scenach baletowych w Niemej z Portici, Strasznym dworze i w przedstawieniach operetkowych Teatru Wielkiego, m.in. w kankanie z galopem w Hrabim Luxemburgu; w tańcach o charakterze rewiowym w Rose Marie; budziła zachwyt H. Lińskiego jako Przyjaciółka w Symfonii miłości, czyli Domku trzech dziewcząt:
nadbiegająca jak sarenka, ucieleśniona przez Glinkównę, zwinną, zgrabną i powiewną w ślicznym obrazku tanecznym.
W 1936 została zaangażowana do Baletu Polskiego Parnella; występowała z nim podczas Olimpiady w Berlinie i na tournée po krajach europejskich, w 1937–39 była solistką, potem pierwszą solistką Polskiego Baletu Reprezentacyjnego, z którym występowała we Francji, Niemczech, Anglii, Włoszech i USA. Tańczyła Panią Twardowską i Diablicę (Baśń krakowska), Dziewczynę (Bajka Stanisława Moniuszki), Młodą wdowę (Czarodziejska miłość), Dziewczynę (Powrót), Bachantkę (Apollo i dziewczyna) oraz Góralkę (Wesele w Ojcowie; też pod tytułem Wesele na wsi), w której według „Kuriera Polskiego”:
zdołała nawet w małym tańcu drużb zaznaczyć swój wielki kunszt taneczny;
była „giętka i elastyczna, smukła i porywająca” (Liński); także prasa zachodnia chwaliła Glinkównę, „ślicznie tańczącą” i „pełną temperamentu”.
W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej tańczyła, najczęściej w duecie z Tadeuszem Wolińskim, w jawnych teatrach warszawskich: variété Kometa, Niebieski Motyl, Maska, Nowości i kabaretach: Bagatela i Kameleon. Po powstaniu została wywieziona do obozu w Pruszkowie, ale wkrótce przedostała się do Krakowa, gdzie w listopadzie i grudniu 1944 występowała w jawnym Krakowskim Teatrze Powszechnym (Codziennie o piątej, Wieszczka lalek), a wiosną 1945 w duecie z Witoldem Borkowskim w „Gospodzie Aktorów”. Na scenie Teatrze im. Słowackiego zatańczyła partię Nimfy w scenach baletowych w Hrabinie (choreografia Feliksa Parnella), inaugurującej w tymże teatrze powojenną działalność krakowskiej Opery (premiera 10 sierpnia 1945). Jesienią 1945, ze zorganizowanym na nowo w Krakowie Baletem Parnella, udała się na tournée po około 60. miastach Ziem Zachodnich.
Po rozwiązaniu zespołu w 1947, od 1 października tego roku do 1 września 1949 była primabaleriną Opery Katowickiej w Bytomiu, gdzie
spośród czołowych wykonawców premierowej obsady Pana Twardowskiego (1948), jej kreacja Królowej Wschodu spotkała się ze szczególnym uznaniem,
zanotował Tadeusz Kijonka. Tańczyła tu również swe popisowe, przedwojenne partie w Fauście, a także Dziwożonę (Swantewit, 1949). Po powrocie do Warszawy, od sezonu 1949/50 była znów solistką stołecznej Opery, potem Teatru Wielkiego. Na scenie warszawskiej nadal występowała z powodzeniem we wznowieniach Fausta, a także jako: Najpiękniejsza, Królowa podziemi i Królowa Wschodu (Pan Twardowski, 1951) oraz Panna Młoda (Harnasie, 1952), o której pisał Artur Maria Swinarski:
Glinkówna, która lubiła duży gest, mocne efekty zwięzłe skróty psychologiczne – najlepsza była w scenach dramatycznych.
Potem tańczyła m.in.: Partyzantkę (Suita hiszpańska, 1953), Cygankę (Coppelia, 1953), Julię (Romeo i Julia, 1954). Po tej ostatniej premierze Tacjanna Wysocka zauważyła:
od lat nie widzieliśmy tej doskonałej tancerki w repertuarze klasycznym i przyzwyczajono się uważać ją raczej za tancerkę charakterystyczną. Tymczasem właściwe byłoby zakwalifikowanie Glinkówny do typu tancerek dramatycznych. Jej Julia posiada taką wybuchowość uczuć, taki ładunek bólu, że dosłownie porwała widownię, [...] ma cudowne, wyraziste ręce, którymi potrafi wypowiedzieć całą gamę nurtujących ją uczuć.
Z uznaniem pisała też o Odylii (Jezioro łabędzie, 1956):
wysoce artystyczna w konsekwentnym przeprowadzeniu roli, interesująca w każdym ruchu, geście, spojrzeniu.
Później tańczyła Samotną Kobietę (Zaczarowana oberża, 1962), solowe tańce w scenach baletowych w Traviacie, Halce oraz Strasznym dworze (1963; także na otwarciu Teatru Wielkiego 20 listopada 1965); w mazurze, w pierwszej parze ze Zbigniewem Kilińskim,
dała prawdziwy pokaz brawurowej i bardzo pięknej interpretacji polskiego tańca
(Jerzy Macierakowski).
W 1964 „stworzyła arcyzabawną postać Królowej” w Mandragorze (Małgorzata Komorowska). Dnia 22 lipca 1973 obchodziła jubileusz 25-lecia pracy artystycznej. W 1974 brała udział jako asystentka swego męża, w wystawieniu Pana Twardowskiego w Hawanie. Przez wiele lat uczyła w warszawskiej Szkole Baletowej; wychowała kilka pokoleń tancerzy. W 1977 przeszła na emeryturę. Po śmierci męża, w 1996 zamieszkała w Domu Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie. Tabl. 14.
Bibliografia
Album artysty polskiego. Warszawa 1938 (il.); Almanach 1999/2000; 25 lat Opery warsz. 1945–70 (il.); 10 lat Opery warsz. 1945–55 (il.); Komorowska: Szymanowski; Komorowska: Za kurtyną lat; Mamontowicz-Łojek: Terpsychora (opinia H. Lińskiego, cyt. z Kur. Pol.; il.); Mancewiczówna II; Mościcki: Teatry 1944–45 (il.); Opera Śląska 1945–55; Parnell: Moje życie (il.); 15 lat Opery w Warszawie; Pół wieku Opery Śląskiej 1945–2000 (T. Kijonka; il.); Sempoliński: Wielcy artyści; Szczublewski: T. Wielki (T. Wysocka); Turska: Almanach (il. nr 2); Turska: Przewodnik; I. Turska: Taniec w Polsce, Warszawa 1962 (il. nr 169); Wysocka: Dzieje (cyt. z prasy zach.; il.); Gaz. Wyb. 2000 nr 167, 169, 189 (il.); Kur. Warsz. 1935 nr 119, 153, 221; Pam. Teatr. 1963 z. 1–4 s. 188, 189, 197, 206, 1996 z. 3–4 s. 545, 1997 z. 1–4 s. 364, 449, 1998 z. 3–4 s. 529 (il.), 548, 552, 554, 555; Teatr 1952 nr 15 (A.M. Swinarski; il.), 1955 nr 3 (T. Wysocka; il.), 1956 nr 11 (T. Wysocka; il.), 1963 nr 15 (J. Macierakowski), 1971 nr 14 (il.), 2000 nr 10; Tyg. Ilustr. 1937 nr 49 (il.); Życie Warsz. 2000 nr 167; Afisze i programy, IS PAN; Akta (fot.), ZASP; Pudełek: Materiały 1915–39.
Ikonografia
Fot. – Bibl. Nar., IS PAN, ITWarszawa, NAC.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
