Osoby

CZERWIŃSKA Jadwiga, zamężna Skotlewska (14 kwietnia 1913 Warszawa – 24 września 1994 Londyn),

aktorka, piosenkarka. 

Była córką Hermana i Róży Czerwińskich; żoną Czesława Skotlewskiego, lekarza-dentysty. W 1932 ukończyła gimnazjum, uczyła się śpiewu na prywatnych lekcjach. Debiutowała w 1938 śpiewając z orkiestrą Zdzisława Górzyńskiego w programach rozrywkowych Polskiego Radia. Po wybuchu II wojny światowej wyjechała najpierw do Francji, a po upadku Francji, przez Portugalię, do Wielkiej Brytanii. W 1941–42 pracowała jako pielęgniarka w Polskim Szpitalu Wojskowym nr 2 koło Perth w Szkocji, w 1943–45 jako maszynistka i sekretarka w Ministerstwie Przemysłu, Handlu i Żeglugi RP w Londynie, potem jako sekretarka i księgowa w prywatnych firmach. 

Od jesieni 1944 występowała w Klubie Polskim Orzeł Biały w Londynie, w prowadzonych przez Mariana Hemara wieczorach literacko-muzycznych; do 1945 był to kabaret pod nazwą Czwórka, od 1946 Szóstka, a od 1949 w Teatrze Hemara. Była stałą wykonawczynią większości jego programów rewiowych takich, jak: Słońce i pogoda (1947), Thank you i Intermezzo noworoczne (1949), Bocianie gniazdo (1950), Strach na wróble (1951), Ośmiu z puszczyka (1955). Śpiewała przedwojenne piosenki Hemara, ale też pisane specjalnie dla niej nowe utwory. Występowała także w Teatrze Estrada Ryszarda Kiersnowskiego, m.in. w rewii Damy i farmerzy (1948) i Teatrze Ref-Rena (Feliksa Konarskiego), np. w programie  Pigallomania (1957). 

Obdarzona urodą, dobrym głosem i osobowością artystyczną, była ulubienicą publiczności. Z programami rewiowymi i kabaretowymi występowała też w skupiskach polskich na terenie Wielkiej Brytanii. Wyjeżdżała również na występy do USA, m.in. w 1959. Brała udział w imprezach rozrywkowych, wieczorach piosenki, które organizowali: Kiersnowski, Wiktor Budzyński, Fryderyk Járosy, i w akademiach okolicznościowych, np. w 1949 w Scala Theatre w wieczorze z okazji Dnia Aktora. 

Od 1953 brała udział w audycjach rozrywkowych Hemara, nagrywanych w Londynie dla Radia Wolna Europa, śpiewała tu jego piosenki, np. Kogo nasza miłość obchodzi, Santa Madonna poratuj. W 1954 występowała w komedii Krystyna musi mieć syna w Teatrze Aktora Wojciecha Wojteckiego, w Ognisku Polskim w Londynie oraz w objeździe. W 1954, 1957 i 1961 należała do Zarządu Związku Artystów Scen Polskich za Granicą. W 1961 była kilka miesięcy w Polsce; występowała wówczas w programach rozrywkowych w restauracji „Kongresowa” w Warszawie. 

Od 12 września 1961 do 31 grudnia 1978 pracowała w Rozgłośni Polskiego Radia Wolna Europa w Monachium; była sekretarką, maszynistką, spikerką, a także występowała w Podwieczorkach przy mikrofonie, które prowadził Wiktor Budzyński. Po powrocie do Londynu w 1979, już nie występowała, z wyjątkiem koncertu z okazji 40-lecia Związku Artystów Scen Polskich w 1983. W 1976 nakładem Związku Artystów Scen Polskich za Granicą ukazała się płyta Piosenki Mariana Hemara zapowiadane przez autora; Czerwińska była jedną z wykonawczyń. 

Bibliografia

Almanach 1994/95; Artyści emigracyjnej Melpomeny 1939–95 (il.); M. Drue: Swoją drogą, Londyn 1994 (il.); Gawlikowski: Pracownicy Radia Wolna Europa (il.); I. Kiec: W kabarecie, Wrocław 2004 (il.); Mieszkowska: Była sobie piosenka (il.); Mieszkowska: Hemar (il.); Mieszkowska: Járosy s. 158, 168 (il.); D. Mierzanowska: To było wczoraj, Londyn 1991; D. Mierzanowska: Wolna Europa i świat, Kraków 1998; Nowak: Z oddali; Dz. Pol. i Dz. Żołnierza 1954 nr 282, 1961 nr 98, 1994 nr 245 (M. Drue: Jadzia), 1999 nr 192; Pam. Teatr. 1988 z. 1–2 s. 7, 16, 22, 25, 28, 37, 50, 60, 65, 106, 1998 z. 1–2 s. 314; Akta, Arch. Radia Wolna Europa, Waszyngton USA: Arch. Emigracji, Toruń; Archiwalia i fot. Arch. PAN Warszawa (Kolekcja „Artyści emigracyjnej Melpomeny”, dar A. Mieszkowskiej). 

Ikonografia

Fot. – IS PAN.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.