Osoby

SWINARSKI Artur Maria (28 VII 1900 Brodnica k. Bydgoszczy - 21 IV 1965 Wiedeń), scenograf, kierownik lit. teatru. Był synem Stanisława S. i Kazimiery ze Słomczewskich. Studiował w Pozna­niu germanistykę, historię sztuki, grafikę i sceno­grafię. Związany był z grupą ekspresjonistów sku­pionych wokół pisma "Zdrój", w którym w 1918 debiutował jako grafik, a w 1920 jako poeta. W Poznaniu mieszkał do 1933, potem w Krakowie, Gdyni, Warszawie. Współpracował z czasopismami lit. "Czas", "Cyrulik Warszawski", "Okolica Po­etów". Tłumaczył poezję niem., m.in. Goethego, Heinego i Brechta, pisał felietony i rec. teatr., także satyry i parodie. W 1963 opuścił Polskę i zamie­szkał na stałe w Wiedniu. Miał różnorodne związki z teatrem. W sez. 1920/21 był scenografem Górnośląskiego T. Narodowego - zespołu plebiscy­towego prowadzonego przez H. Cepnika; projekto­wał dek. do "Betleem polskiego" i "Kościuszki pod Racławicami". W 1921 współpracował jako sceno­graf z T. Bagatela we Lwowie. W 1927 opublikował w Poznaniu tekę czternastu projektów scenografi­cznych do proponowanej przez siebie insc. "Fausta" J.W. Goethego. Swój talent pamfletowo-parodysty­czny wykorzystywał w szopkach i kabaretach lit., w których także występował: w Poznaniu w kaba­recie Ździebko (1928-29), Różowa Kukułka (1931-1932), Klub Szyderców "Pod Kaktusem" (1932-33) oraz w Krakowie w szopce Kukiełki u Hawełki (ok. 1934-37). Po II wojnie świat., w sez. 1945/46 był kier. lit. T. Lalki i Aktora Groteska w Krakowie; w 1954 był członkiem kolegium kabaretu lit. Stań­czyk w Warszawie, także w nim występował. Z osiemnastu napisanych przez S. komedii i dra­matów wystawiono siedem, najbardziej znane to "Achilles i panny" oraz "Ararat". Bibl.: Bibliografia dramatu; Cyganeria i polityka; Dymek z papierosa (J. Mroziński; il.); R.M. Groński: Od Siedmiu Kotów do Owcy. Kabaret 1946-1968, Warszawa 1971 s. 200-202; Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1985; Olszewski: Śląska kronika; Peretiatkowicz, Sobeski; 50 lat poznańskiego Oddziału Związku Literatów Polskich, Poznań 1971; SWPP seria 1; T. pol. 1890-1918, zabór austr. i pruski; WSB (T. Lewandowski); Rocz. Lit. 1965; Tyg. Powsz. 1965 nr 24. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994