Stefan Bystrzyński
BYSTRZYŃSKl Stefan Fryderyk, właściwie Stefan Bystrek, pseudonim Stefan Bonnard, Bonard, także Bonard-Bystrzyński, Bystrzyński-Wäcker (ur. 30 stycznia 1894 – działał do 1944),
aktor.
Był synem Jakuba Bystrka i Anny Marii Wäcker; mężem Ireny z domu Pauseram. Na początku 1916 występował w przedstawieniach dla dzieci (pod kierunkiem M. Lipińskiego) w Teatrze Nowoczenym w Warszawie. W 1918 brał udział w objeździe zespołu Karola Adwentowicza, np. w lutym gościł z nim w Kaliszu, a w maju w Płocku (wiadomość ta może jednak dotyczyć Adama B., zob. t. 1). W sezonie 1918/19 występował w Miejskim Teatrze Powszechnym w Krakowie, z teatrem tym w grudniu 1918 wyjeżdżał do Cieszyna, gdzie zagrał Augustyna (Alzacja), Wróbelkowskiego (Dom otwarty). W sezonach 1919/20 i 1920/21 grał w Teatrze Bagatela w Krakowie, m.in. Kaswina (Kobieta bez skazy), Hironari (Tajfun), Kuleszę i Edka (Panna Maliczewska). W Teatrze im. Słowackiego występował w przedstawieniach Kościuszki pod Racławicami, np. 18 i 19 października 1919 z okazji zjednoczenia Wojsk Polskich oraz 14 i 15 sierpnia 1920 dla żołnierzy.
W sezonie 1921/22 i 1922/23, pod pseudonimem Bonnard (Bonard), występował w Teatrach Miejskich we Lwowie, m.in. jako: Pępkowski (Roztwór profesora Pytla), Jankowski (Dziady), Walek (Betleem polskie), Michaś Ochmęcki (Czysty interes), Janville (Kochanek z obłoków), Poli (Ten, którego biją po twarzy), Tus (Księga Hioba), Karol (Jastrząb). W sezonie 1923/24 był aktorem Teatru Miejskiego w Grodnie, w 1924/25 Teatru Miejskiego w Bydgoszczy (grał Jana w Judaszu z Kariothu), w 1925/26 bydgoskiego Teatru Popularnego (grał Maurycego w Małce Szwarcenkopf), w 1928/29 znowu Teatru Miejskiego w Grodnie, we wrześniu 1930 z łódzkim Teatrem Capitol występował w Warszawie (grano Sonatę Kreutzerowską). W sezonie 1931/32 brał udział w objazdach Teatru Narodowego z Poznania, w 1933/34 grał w Teatrze Miejskim w Sosnowcu, np. Rzeźbiarza (Żeglarz), w 1934/35 w Teatrze Nowym w Kaliszu, a w czerwcu 1935 w Teatrze Polskim w Warszawie Wiliama Touret (Król). W sezonie 1935/36 brał udział objeździe Teatru Wielkopolskiego (też pod nazwą Teatr Ziemi Poznańskiej ze stałą siedzibą w Ostrowie Wielkopolskim), a w kwietniu 1936 wystąpił w Warszawie w przedstawieniu Warsztatu Teatralnego Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej: Walc barona Molskiego. We wrześniu 1936 z teatrem Cyrulik Warszawski gościł w Krakowie, w Karierze Alfa Omegi grał Reżysera teatru i Profesora śpiewu. W marcu 1937 w warszawskim Teatrze Rozmaitości występował w farsie Wesoły Emil, a w sezonie 1938/39 w zespole pod nazwą Nasz Teatr w Przyjacielu wesołego diabła.
Brał udział w słuchowiskach radiowych, np. w grudniu 1938 w Darze Olimpu.
Po wybuchu II wojny światowej podpisał volkslistę, przyjął nazwisko Bystrzyński-Wäcker. Był konfidentem gestapo, namawiał do współpracy Stefana Golczewskiego, Stanisława Igara. Występował w teatrach jawnych w Warszawie: Niebieski Motyl i Maska, gdzie reżyserował Kobietę bez skazy i z przedstawieniem tym w maju 1944 wyjeżdżał do Krakowa. Dalsze jego losy nie są znane.
Bibliografia
Boy: Pisma t. 20, 26–28; Czachowska: Zapolska; Formanowicz; Kaszyński: Teatralia; Konarska-Pabiniak; Repertuar, Mościcki: Teatry 1944–45 (il.); Olszewski: Śląska kronika s. 95, 96, 98; Poskuta-Włodek: Dzieje 1918–39; Warnecki; Żywot: Dwadzieścia Sezonów; Dz. Bydg. 1926 nr 21; Kur. Warsz. 1924 nr 248, 1930 nr 240, 1933 nr 41, 1936 nr 98, 1937 nr 345; Pam. Teatr. 1963 z. 1–4 s. 172, 189, 199, 204, 265, 1971 z. 3–4 s. 393, 1973 z. 3–4 s. 487, 1980 z. 3–4 s. 450, 1997 z. 1–4 s. 80, 450, 2010 z. 1–2 s. 115, 116 (il.), 136, 138; Prz. Teatr. i Film. 1924 nr 1, 16, 24, 1925 nr 1, 3; Scena Pol. 1922 z. 11–12, 1929 z. 5; Światowid 1935 nr 43; Życie Teatr. 1921 nr 4, 1922 nr 1, 10, 26, 29, 33, 44, 45,1923 nr 5; Afisze, IS PAN; Akta, IPN (kartoteki volksdojczów i kartoteka kontrwywiadu AK); Akta miasta Poznania (Kartoteka mieszkańców z lat 1870–1931), Arch. Państw. w Poznaniu; Akta ZASP-u S. Golczewskiego i S. Igara; Hałabuda; Repertuar; Kułaga; T. Bagatela; Spis ZASP 1923; Straus: Repertuar 1915–16; Wosiek: Teatry objazdowe.
Ikonografia
Fot. – IS PAN.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
