Stefan Czajkowski
CZAJKOWSKI Stefan (8 VI 1903 Warszawa - 2 IX 1942 Oświęcim), aktor. Ukończył Korpus Kadetów we Lwowie. Brał udział w powstaniu śląskim. Wstąpił na wydział architektury Politechniki Warsz., którego nie ukończył. Następnie był uczniem Szkoły Dramatycznej w Poznaniu, którą ukończył w 1928. Był uczniem S. Wysockiej. W T. Polskim w Poznaniu zaczął występować jeszcze jako student i grał tu do 1933 na scenie T. Polskiego i T. Nowego. W 1933-37 występował w T. Polskim w Katowicach, w 1937-39 w T. Miejskim im. Słowackiego w Krakowie. Na sez. 1939/40 był zaangażowany do T. Narodowego w Warszawie. Podczas okupacji niem. był kelnerem w restauracji przy ul. Trębackiej w Warszawie. W kwietniu 1942 został wraz z całym personelem aresztowany za pracę konspiracyjną przez gestapo i uwięziony na Pawiaku, skąd w lipcu 1942 wywieziono go do obozu w Oświęcimiu. Utalentowany i obdarzony dobrymi warunkami zewnętrznymi, odtwarzał z dużym powodzeniem role amantów i bohaterów w wielkim repertuarze. Należał do ciekawszych indywidualności aktorskich lat trzydziestych. Ważniejsze role: Łukasiński ("Noc listopadowa"), Hipolit ("Fedra" Racine'a), Gustaw-Konrad ("Dziady"), Hr. Henryk ("Nie-boska komedia"), Szczęsny ("Horsztyński"), Sułkowski ("Sułkowski"), Konrad ("Wyzwolenie"), Hubert ("Turoń"), Kirkor ("Balladyna"), Henryk ("Temperamenty"), Ksiądz ("Klątwa"), Chudogęba ("Wieczór Trzech Króli"). Bibl.: Marczak-Oborski: Teatr czasu wojny; Sobański: Teatr pol. na Śląsku (il.); Kur. warsz. 1939 nr 227; Pam. teatr. 1963 z. 1-4 (Straty osobowe t. pol.); Afisze, IS PAN. Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, zb. Rodziny. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
