Aleksander Gramziński
GRAMZIŃSKI Aleksander (19 lutego 1921 Więcbork w Bydgoskiem – 16 lutego 1993 Bydgoszcz),
śpiewak.
Był synem Andrzeja Gramzińskiego, fryzjera, i Anny z Masiaków, położnej; mężem Łucji z Dzikowskich, urzędniczki (ślub 23 grudnia 1952 w Bydgoszczy); ojcem aktora Romana Gramzińskiego. W Toruniu ukończył liceum ogólnokształcące; równocześnie uczył się tu śpiewu w Średniej Szkole Muzycznej, w klasie M. Gruszczyńskiej. W sezonie 1956/57 śpiewał w chórze nowo powstałego Studia Operowego Towarzystwa Muzycznego w Bydgoszczy i występował w jego przedstawieniach: 7 marca 1957 jako Pali w Baronie cygańskim, a 24 lipca tego roku Fiorello w Cyruliku sewilskim.
Od sezonu 1958/59, przez całą swoją karierę, to jest do końca sezonu 1982/83, był solistą w zespole Opery i Operetki, a potem Opery w Bydgoszczy. Śpiewał przeważnie nieduże partie barytonowe i basowe. Jego role w operach, to m.in.: Herman i Schlemihl (Opowieści Hoffmanna, 1959), Wagner (Faust, 1960), Książę Yamadori (Madame Butterfly, 1961), Dudarz (Halka; 1961, 1981), Lelio (Ciekawskie niewiasty, 1962), Kruk (Widma, 1962), doskonały Lord Kookburn (Fra Diavolo, 1965), Harry Paddington (Opera żebracza, 1968), Nurabad (Poławiacze pereł, 1972), Alfio (Rycerskość wieśniacza, 1974), Alcindor (Cyganeria, 1978), a z większych Włodzimierz, książę halicki (Kniaź Igor, 1975) i Sebastiano (Niziny, 1976). Był „głównym bydgoskim specjalistą” od roli Macieja w Strasznym dworze, którą w kolejnych inscenizacjach (1958, 1969, 1976) wykonywał
zawsze niezawodnie – pięknie i stylowo.
Występował też w wielu operetkach i tu jego specjalnością stały się komediowe postaci arystokratów, których grał
ze szczególnym zacięciem parodystycznym.
Najlepsze role operetkowe Gramzińskiego, to: Frank i doskonały Blind (Zemsta nietoperza; 1961, 1982), von Rochow (Student żebrak, 1963), Baron Mirko Zeta (Wesoła wdówka, 1966), Książę Leopold (Księżniczka czardasza, 1968), Filip (Bal w operze, 1971), Engerling (Hrabia Luxemburg, 1974), Martynowski (Dziękuję ci, Ewo, 1976), Nasone (Gasparone, 1978), Hrabia Camero (Baron cygański, 1980).
Bibliografia
Bydg. leksykon operowy (cyt.; il.); 10 lat Opery i Operetki w Bydgoszczy 1956–1966, Bydgoszcz 1966 (il.); Weber: Z dziejów opery w Bydgoszczy (il.); Programy i wycinki prasowe, IS PAN; Akt zgonu, Arch. USC Bydgoszcz; Almanach 1944–59; Inf. żony, Łucji Gramzińskiej.
Ikonografia
Fot. – Arch. Opery Novej Bydgoszcz, Arch. Państw. Bydgoszcz.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
