Zofia Halińska
HALIŃSKA Zofia, właściwie Zofia Maria Halina Haładewicz, zamężna Pokornowa (26 lutego 1901 Rymanów – 4 kwietnia 1955 Kraków),
śpiewaczka.
Była córką Władysława Jana Antoniego Haładewicza i Marii Gabrieli z Jakubowskich; drugą żoną adwokata Bruna (Brunona) Jana Pokornego (ślub 30 lipca 1932 we Lwowie; rozwód w 1953 w Krakowie). Z wykształcenia była magistrem farmacji. Najpewniej studiowała w Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie, gdyż w 1926 zadebiutowała pod nazwiskiem Haładewicz na koncercie tego Towarzystwa wykonując partię altową w kwartecie żeńskim w oratorium Gabriela Piernégo Krucjata dzieci; w 1928 śpiewała też solo w kantacie Jana Sebastiana Bacha.
Za pseudonim sceniczny przyjęła nazwisko Halińska i od sezonu 1931/32 występowała w zespole opery Teatrów Miejskich we Lwowie. Śpiewała partię Kapłanki (Aida; premiera 5 stycznia 1932), wystąpiła jako Opinia Publiczna w Orfeuszu w piekle (premiera 30 listopada 1932). W 1933 wykonywała mniejsze partie mezzosopranowe w premierach: Eugeniusza Oniegina, Don Carlosa czy opery komicznej Champion ciężkiej wagi, albo Chluba narodu. Później brała udział w przedstawieniach organizowanych we Lwowie doraźnie. Śpiewała np. we wrześniu 1936 Zofię w Halce, a w styczniu 1937 występowała w: Opowieściach Hoffmanna, Aidzie, Damie pikowej, Cyruliku sewilskim. W sezonie 1938/39, gdy dział operowy lwowskich Teatrów Miejskich pod kierownictwem Adama Didura próbował odrodzić się, należała znowu do zespołu jego solistów. Śpiewała wtedy ponownie partię Kapłanki (Aida), a także Suzuki (Madame Butterfly, obok gościnnie występującej Ewy Bandrowskiej-Turskiej), Marty (Faust) i Fryderyka (Mignon). Recenzenci uznali, że ma „piękne warunki sceniczne” („Gazeta Lwowska”), „wykazuje duże uzdolnienia do ról charakterystycznych” („Chwila”), jest „muzykalna i obyta ze sceną” (J. Masłowski), a według Czesława Krzyżanowskiego w prowadzeniu głosu stosowała niuanse dynamiczne i ekspresyjne. W epizodycznych partiach brała udział w przedstawieniach oper: Bal maskowy, Carmen, Tosca, Rigoletto, Lakmé. Występowała gościnnie w swych rolach w Krakowie, w Madame Butterfly (22 listopada 1937) i w Halce (17 października 1938).
W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej, w ramach organizowanych przez Stanisława Drabika jawnych „Imprez operowych” w Starym Teatrze w Krakowie, wystąpiła w roli Suzuki w Madame Butterfly (premiera 21 sierpnia 1941). Brała udział w organizowanych w Starym Teatrze „Koncertach Operowych dla Polaków” (1941–42), także w koncertach charytatywnych pod egidą Rady Głównej Opiekuńczej (np. 25 stycznia 1942) oraz w koncertach w kawiarni „Pani”. Objęła rolę Zofii w Halce w oficjalnym Krakowskim Teatrze Powszechnym (premiera 25 listopada 1944). Wzięła też udział w koncercie krakowskiej Filharmonii Generalnego Gubernatorstwa, na którym śpiewała po niemiecku w kwartecie z IX Symfonii Beethovena.
Przez Komisję Weryfikacyjną Związku Artystów Scen Polskich została po wojnie ukarana zakazem występów. Po zakończeniu wojny mieszkała nadal w Krakowie; zaśpiewała tu w Halce przygotowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Opery na scenie Teatru im. Słowackiego (premiera 15 października 1946).
Bibliografia
Kaczyński: Dzieje „Halki”; Komorowska: Teatry muz. Drogiej Rzeczypospolitej; Kraków muz. 1918–39 (il.); S. Lachowicz: Muzyka w okupowanym Krakowie 1939–1945, Kraków 1988; L. Mazepa: Adam Didur we Lwowie, Wrocław 2002 s. 197–247; Teatr pol. we Lwowie; Chwila 1938 (8 IX); Dz. Lud. 1932 nr 5, 1933 nr 27, 51; Gaz. Lwow. z 8 IX i 28 XII 1938 (J. Masłowski); Gaz. Por. 1932 (24 XII); Kur. Warsz. 1932 nr 342, 1936 nr 264, 1937 nr 26, 1938 nr 259, 297, 355, 1939 nr 34, 63; Pam. Teatr. 1997 z. 1–4 s. 49, 99, 426; Scena Lwow. 1938/39 z. 2 s. 8; Wiek Nowy 1938 (22 X; Cz. Krzyżanowski); Zesz. Naukowe Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego we Wrocławiu 1996 nr 68 (L. Mazepa: Wykonawstwo oratoryjne i kantatowe we Lwowie, w okresie od końca XVIII wieku do 1939 roku); Afisze i programy, IS PAN; Akt urodzenia nr 20/1901-RY, Arch. USC Rymanów; Akt ślubu nr ZB-667/74/1932, Arch. Zabużańskie USC Warszawa; Akt zgonu, Arch. USC Kraków; Spis ZASP 1949; Hałabuda: Repertuar.
Ikonografia
Fot. – MTWarszawa, NAC.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
