Władysław Kowalczyk
KOWALCZYK Władysław, pseudonim Władysław Kowalski (23 kwietnia 1894 Kraków – 8 września 1967 Grudziądz),
aktor.
Był synem Wiktora i Katarzyny Kowalczyków; mężem Heleny z Borzewskich. Uczył się w Krakowie; skończył Seminarium Nauczycielskie i szkołę handlową, uczęszczał także na lekcje śpiewu. W czasie I wojny światowej zatrudniony był jako robotnik, potem pracownik umysłowy w fabryce. Jak sam podawał, w 1921 zaangażował się do Teatru Nowości w Krakowie, a w sezonie 1923/24 występował w teatrze operetkowym Wodewil w Warszawie. W 1923 zdał aktorski egzamin Związku Artystów Scen Polskich. Według jego własnej relacji, w 1926 zamieszkał w Grudziądzu, ożenił się, grał na scenie Teatru Miejskiego, potem był w teatrze bydgoskim, a od 1931 do wybuchu II wojny światowej występował z zespołami objazdowymi. Określał się wówczas jako aktor charakterystyczny i wodewilowy. Nie wiadomo kiedy używał pseudonimu Kowalski (podał go w swoim życiorysie).
W czasie II wojny światowej został wysiedlony z Grudziądza do Sanoka, pracował jako urzędnik. Po wojnie wrócił do Grudziądza, gdzie w 1945, wraz z Tadeuszem Niewiakowskim oraz Janiną Wolską, zorganizował zespół teatralny, który pod nazwą Teatr Polski działał kilka miesięcy; korzystał z zaplecza (urządzenia i rekwizyty) dawnego Teatru Miejskiego i nazywany był jego spadkobiercą. W sezonie 1949/50 Kowalczyk występował w Teatrze im. Żeromskiego w Kielcach, w 1950/51–1952/53 w Teatrach Dramatycznych w Częstochowie, od początku 1953/54 do 31 grudnia 1953 w Teatrze Ziemi Opolskiej w Opolu, a na resztę sezonu przeniósł się do Teatru w Gnieźnie. Na sezony 1954/55 i 1955/56 zaangażował się do Teatru Ziemi Pomorskiej w Toruniu, w 1956/57 występował w Teatrze Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, a w 1957/58 w Teatrze im. Węgierki w Białymstoku. Od sezonu 1959/60 do 1962, kiedy przeszedł na rentę, był aktorem Teatru Popularnego w Grudziądzu.
Znane są tylko jego powojenne role, np.: Pietrek (Grzegorz Dyndała, 1950), Roman Deresz (Trzeba było iskry, 1952), Wilkanowski (Zwycięstwo Janusza Warmińskiego, 1953), Męgorzewski (Takie czasy, 1954), Profesor (Dom na Twardej, 1955), Józef Lippi (Huzarzy, 1956), Kapitan straży królewskiej (Król włóczęgów, 1961).
Bibliografia
Cały świat gra komedię; T. w Kielcach 1944–95; Z dziejów teatru w Grudziądzu; Akta (fot.), ZASP; Akt zgonu, Arch. USC Grudziądz; Programy, IS PAN; Spis ZASP 1949; Almanach 1944–59.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
