Czesława Dorec-Czarniecka
CZARNIECKA Zofia, właściwie Czesława Zofia Dorec Czarniecka, ze Starawskich (20 lutego 1907 Lwów – 11 lipca 1994 Skolimów koło Warszawy),
aktorka.
Była córką Karola Starawskiego i Heleny z Dereniowskich; żoną Stefana Dorec Czarnieckiego, oficera Wojska Polskiego (ślub w 1936). W 1927–30 uczyła się w Szkole Dramatycznej pod kierunkiem Nuny Młodziejowskiej-Szczurkiewiczowej przy Teatrze Polskim w Poznaniu. W 1931 zdała aktorski egzamin Związku Artystów Scen Polskich i na sezony 1931/32–1932/33 zaangażowała się do Teatru Polskiego w Poznaniu.
Występowała pod nazwiskiem panieńskim i zagrała wtedy np.: Serafinę (Kopciuszek), Helenkę (Tak się zdobywa kobiety), Milcię (U mety), Panią Parpalaid (Tryumf medycyny), Zośkę (Dzika pszczoła), Urszulę (Wiele hałasu o nic), Andromakę (Akropolis), Księżnę de La Trémouille (Święta Joanna). W sezonie 1933/34, nadal w Poznaniu, występowała w Teatrze Nowym. Potem, jak sama podawała, angażowała się do zespołów objazdowych.
Po wyjściu za mąż zamieszkała w Bydgoszczy, gdzie przeżyła lata II wojny światowej. Przeniosła się do Słupska i w październiku 1946 planowała zorganizowanie teatru w tym mieście (prowadziła na ten temat korespondencję z Zarządem Głównym Związku Artystów Scen Polskich), ale planów nie zrealizowała i zaangażowała się w sezonie 1946/47 do istniejącego tu Teatru Miejskiego, który formalnie działał do połowy kwietnia 1947.
W sezonie 1947/48 była w zespole Teatru Aktora i Lalki w Poznaniu i występowała pod nazwiskiem Czarniecka w takich rolach, jak: Magda łowiczanka (Laleczka z saskiej porcelany), Rodryk i Opowiadacz (Kwiat ametystu), Czarownica (Stach i strach); także w marcu 1950 grała jeszcze w poznańskim Teatrze Młodego Widza Matkę i Wieloryba w O Tymku i Szymku i o żywej wodzie.
Przeniosła się do Warszawy i została recytatorką w Zespole Żywego Słowa Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. Później w żadnym teatrze w stolicy nie otrzymała angażu (tłumaczyła to trudnościami, których doświadczyła w 1950–54, kiedy jej mąż z powodów politycznych był aresztowany, a potem więziony). Pracowała jako szwaczka, sporadycznie współpracowała z ARTOS-em, a w 1956 krótko związana była z dzielnicowym teatrzykiem dla dzieci „Pędziwiatr”. Na scenę już nie wróciła. W połowie lat 70. zamieszkała w Domu Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie, gdzie pozostała do końca życia.
Bibliografia
Almanach 1993/94; Teatr Aktora i Lalki w Poznaniu. Trzy lata pracy (il.); H.R. Żuchowski: Teatr dla młodych widzów w Poznaniu w latach 1945–1952, [Lublin 1992] s. 24, 55, 56, 64; Afisze, Uniw. w Poznaniu; Akta (fot.), ZASP; Arch. Domu Artystów Weteranów Scen Pol. Skolimów; Spis ZASP 1939; Almanach 1944–59; Inf. siostrzeńca, Adama Polityńskiego.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
