Osoby

GRAZIADIO Lidia, z Korasiewiczów (10 maja 1914 Żydaczów koło Stryja w Lwowskiem – 4 marca 1988 Rzeszów),

śpiewaczka, aktorka. 

Była córką Antoniego Korasiewicza i Heleny; pierwszą żoną aktora i dyrektora teatru Antoniego Graziadio (zob. t. 2; ślub w 1934 we Lwowie, rozwód w 1948); matką śpiewaczki Beaty Graziadio. Uczyła się w gimnazjum sióstr Niepokalanek w Jazłowcu na Podolu, potem w Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie gry na fortepianie oraz śpiewu solowego u Z. Frankowskiej i Heleny Oleskiej; ukończyła też 2-letni kurs dramatyczny pod kierunkiem Czesława Krzyżanowskiego przy Teatrach Miejskich. Podawała, że w 1934 występowała dorywczo w lwowskim Teatrze Rozmaitości, w 1936 w Teatrze im. Moniuszki w Stanisławowie. W 1937–39 śpiewała w audycjach lwowskiej rozgłośni Polskiego Radia. 

Po wybuchu II wojny światowej, w 1940–41, występowała w Teatrze Małych Form pod dyrekcją męża w Drohobyczu. W czasie okupacji niemieckiej Lwowa nie występowała. W 1944 zamieszkała w Rzeszowie, gdzie w krótkim czasie stała się jedną z bardziej znanych postaci środowiska artystycznego. W roku szkolnym 1944/45 i na początku 1946 była nauczycielką śpiewu solowego w Szkole Muzycznej im. Chopina, miała też stałe audycje w radiu rzeszowskim, a także była zaangażowana jako śpiewaczka w Orkiestrze Symfonicznej, podległej Teatrowi Ziemi Rzeszowskiej.

Miała przepiękny głos – sopran koloraturowy i niezwykłe zdolności aktorskie, [...] koncertowała z orkiestrą teatralną, dawała recitale wokalne, nagrywała w radiu. Niezwykle lubiana i podziwiana, nazywana była pieśniarką Rzeszowa 

(Andrzej Szypuła).

Po koncertach symfonicznych w teatrze rzeszowskim 21 i 22 stycznia 1945 pisano, że jej

głos – młody, silny, świeży – olśnił słuchaczy bogactwem skali

i umiejętnością frazowania. Artystka doskonale radziła sobie

z repertuarem poważnym, operetkowym jak i lekkim

(„Gazeta Rzeszowska”). 

W sezonie 1945/46 w teatrze rzeszowskim rozpoczęła występy jako adeptka. Zwróciła uwagę rolą Aliny (Balladyna, reżyseria Wandy Siemaszkowej, premiera 10 listopada 1945), „którą zagrała w sposób przyjemny i przekonywający”, umiejętnie „łagodnością i dobrocią kontrastowała ze zdecydowanym, silnym charakterem siostry”, a „jej subtelny głos odbijał od twardych, dramatycznych słów Balladyny” (S. Nowakowski). Występowała też jako Zofia (Damy i huzary), Zosia (Krowoderskie zuchy), Hanka (Manewry miłosne), Mabel (Cały dzień bez kłamstwa), Anetka (Poskromienie żon).

Była ozdobą niemal każdego spektaklu 

(Szypuła).

Po rozstaniu z mężem, który był wtedy wicedyrektorem rzeszowskiego teatru, w 1948 odeszła z zespołu. W 1949 została tu ponownie zaangażowana do roli Agafii Tichonownej (Ożenek, premiera 27 października). Od początku 1950 współpracowała z ekipą koncertową rzeszowskiego ARTOS-u, a po jej rozwiązaniu, wyjechała na Śląsk w poszukiwaniu pracy, koncertowała m.in. w Gliwicach. W 1955 zdała w Krakowie eksternistyczny egzamin aktorski. 

Od maja 1954 do końca sezonu 1955/56 występowała znów w Rzeszowie, np. jako Wuliczka (Grzech), a od 1956/57 do 31 maja 1958 w łódzkiej Operetce w rolach: Matyldy (Lalka w klasztorze), Saliny, ochmistrzyni (Dziewczę z Holandii) i Hrabiny Kokowaczi (Hrabia Luxemburg). W sezonach 1958/59–1963/64 była cenioną, użyteczną aktorką Teatru im. Bogusławskiego w Kaliszu. Grała przeważnie role drugoplanowe, ale też większe. Były wśród nich: Ernestyna (Porwanie Sabinek, 1958), ponownie Agafia Tichonowna (1959), Jagusia (Lekarz mimo woli, 1960); Pani Dobrójska (Śluby panieńskie), Pola (Wassa Żeleznowa) – 1961; Radczyni (Wesele), Maria Wojnicka (Wujaszek Wania) – 1962; Salome (Pierścień wielkiej damy), Marianna (Gbury) – 1963. Później wróciła do Rzeszowa i do połowy lat 70. pracowała w miejscowym Domu Kultury. 

Bibliografia

40 lat sceny operetkowej w Łodzi (il.); Kaszyński: Teatralia; Odbudowa życia kulturalnego w woj. rzeszowskim w latach 1944–1949, t. 1 pod red. A Meissnera i A. Horbatowskiego. Rzeszów 1988; Ślady pamięci s. 26, 32, 34 (S. Nowakowski; il.), 38, 71, 223; T. im. Siemaszkowej 1944–94 (fragm. wywiadu z G.; il.); T. w Kaliszu 1945–60 (il.); Dz. Rzesz. 1945 nr 178 (S. Nowakowski); Gaz. Rzesz. 1945 nr 1 (cyt); Widnokrąg 1984 nr 44 (wywiad z G.); Akta (fot.), ZASP; www.rzeszow.pl/kultura i sport (Muzyczne opowieści Andrzeja Szypuły); Inf. rodziny. 

Ikonografia

Fot. – IS PAN.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.