Halina Kidawska
KIDAWSKA Halina, właściwie Marianna Helena Kidawska, primo voto Bocheńska, secundo voto Faliszewska (24 marca 1892 Sosnowiec – 26 czerwca 1988 Warszawa),
aktorka, śpiewaczka.
Była córką krawca Józefa Kidawskiego i Antoniny z domu Flack (Flak); siostrą aktorek: Felicji Kidawskiej i Henryki Wolińskiej; żoną najpierw dyrektora teatru Stanisława Bocheńskiego, a później śpiewaka i kierownika teatrów Tadeusza Faliszewskiego (zob. t. 2; ślub 29 sierpnia 1929 w Warszawie). Zawodu aktorki uczyła się w Sosnowcu u Eugeniusza Majdrowicza, a na scenie debiutowała 22 maja 1909, grając w jego zespole Kostusię (Wojna domowa) w Teatrze Polskim w Sosnowcu. Z tym samym zespołem w sezonie zimowym 1909/10 była w teatrze Miejskim w Kaliszu. U Majdrowicza została do lata 1911 i występowała m.in. w Busku, Łowiczu i ponownie w Sosnowcu.
W 1914 znowu grała w Sosnowcu, ale w zespole pod dyrekcją Henryka Czarneckiego. W 1914–18 przebywała w Kijowie. W sezonach 1914/15 i 1915/16 była w zespole Teatru Polskiego pod dyrekcją Franciszka Rychłowskiego, od listopada 1916 do 20 maja 1917 w zespole „Polskiej farsy i operetki” w Klubie „Ogniwo” pod dyrekcją Kazimierza Wysockiego, a w sezonie 1917/18 występowała na scenach: Warszawskiego Teatru Miniatur, Kijowskiego Teatru Polskiego i Polskiej Farsy i Operetki (Teatr Nowości). Brała udział w objazdowych koncertach z Kazimierą Niewiarowską i Antonim Fertnerem. W 1918 zamieszkała w Warszawie; w lipcu tego roku pojawiła się w teatrzyku-kabarecie Sfinks, a od grudnia i w sezonie 1918/19 była wodewilistką (np. w Warszawce i Krakusiku) w teatrze Mozaika pod kierownictwem Stanisława Bocheńskiego, z którym grała też w lipcu 1919 w Kaliszu i Częstochowie. Od połowy sierpnia 1919 znowu występowała w Warszawie w rewiach w Sfinksie, w którym była również jesienią 1920 oraz w 1921 (np. w rewii Wiosna w Warszawie). Jak sama podawała, występowała też w warszawskim kabarecie Czamy Kot.
W 1922 była w Krakowie w zespole Tadeusza Pilarskiego pod nazwą Operetka i w Teatrze Nowości grała np. od 5 do 9 kwietnia tego roku Staszkę w wodewilu Lola z Ludwinowa. W 1924, z artystami warszawskimi, występowała gościnnie w tytułowych rolach w operetkach Dolly i Najpiękniejsza z kobiet, w sierpniu w Operetce Nowości w Krakowie i w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy, a we wrześniu i październiku w Teatrze Nowości w Poznaniu (w zespole tego teatru była jeszcze też w grudniu tego roku); w tym samym roku z operetkami tymi odwiedziła także np. Łowicz (3 lipca, 14 sierpnia) oraz inne miasta, zapewne: Radom, Siedlce, Kielce, Płock. W „Przeglądzie Teatralnym i Filmowym” chwalono wtedy jej grę i wdzięk. W 1925 z zespołem rewiowym (często pod nazwą Rewia Warszawska) znowu brała udział w występach w Kaliszu w wyżej wymienionych operetkach (22 i 23 stycznia), w Kielcach (26 kwietnia), pokazała się też w Dolly w Krakowie w Teatrze Bagatela (sierpień, wrzesień), w Przemyślu w rewii Hallo, ciotka! (30 sierpnia), w Radomiu (23 września), w Wilnie (Hallo, ciotka!) oraz ponownie w Kaliszu w rewii Ja się boję sama spać (21 listopada).
Potem występowała w Warszawie: w 1926 w teatrach Eldorado i Mignon (wyjeżdżała też na występy, np. we wrześniu do Radomia, a w listopadzie do Częstochowy). Na scenie Mignon wystąpiła z mężem, Tadeuszem Faliszewskim, w 16. programach. Oboje byli na czele obsad widowisk tego teatru, także w 1927 i 1928. Gdy w kwietniu 1929 Faliszewski został kierownikiem warszawskiego kinoteatru Hollywood, do końca lutego 1930 grała we wszystkich programach tej sceny, a wiosną 1930 z zespołem odbyła tournée; grano m.in. w Kielcach (11 maja), w Teatrze Małym we Lwowie (w lipcu). Jesienią 1930 występowała w warszawskim kabarecie Rajski Ptak w kinie „Capitol” (np. w rewii The Black Flower). Po 1931, w kolejnych latach, dorywczo angażowała się do zespołów rewiowych, z którymi jeździła po prowincji.
Czas II wojny światowej przeżyła w Warszawie, w powstaniu została ranna, potem wywieziona przez Niemców pod Berlin do obozu pracy. W 1945 wróciła do Polski, w 1946 reaktywowała swoje członkostwo w Związku Artystów Scen Polskich, deklarowała chęć przystąpienia do pracy w zawodzie aktorki, ale nie znalazła zatrudnienia, krótko tylko była suflerką w Miejskich Teatrach Dramatycznych w Warszawie. Pozostała bezrobotna, żyła z pomocy rodziny i męża, Tadeusza Faliszewskiego, przebywającego za granicą.
Bibliografia
Almanach 1987/88; Dymek z papierosa s. 254; Felczyński: Fredreum s. 195 (tu błędnie: Kidorska); Horbatowski: Pol. życie teatr. w Kijowie 1905–18 s. 272, 273, 280, 281; Kaszyński: Teatralia s. 599, 655, 680, 683; Lerski: Syrena Record; Poskuta-Włodek: Dzieje 1918–39 s. 462; Sempoliński: Wielcy artyści; Dz. Kij. 1915 nr 6; Gon. Teatr. i Sportowy 1921 nr 1; Kur. Warsz. 1919 nr 28, 29, 222, 274, 1920 nr 287, 1924 nr 224, 356, 1930 nr 289; Łowiczanin 1924 nr 28, 32, 33; Prz. Teatr. i Film. 1924 nr 12 s. 31, nr 15 s. 10, nr 20 s. 18; Scena i Szt. 1909 nr 41, 1911 nr 34; Scena Pol. 1922 z. 11–12; Życie Warsz. 1988 nr 50; Afisze, IS PAN; Akt zgonu nr II/967/1988, Arch. USC Warszawa; Akta (fot.), ZASP; Błasiak: T. kielecki przed 1939 s. 100, 112; Kułaga: T. Bagatela s. 231; Programy, MTWarszawa; Spis ZASP 1923, 1949; Wosiek: Teatry objazdowe; Inf. siostrzenic, Haliny Rządcy i Krystyny Wiercińskiej.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
