Kazimierz Herba
HERBA Kazimierz (5 lutego 1916 Busk koło Lwowa – 6 marca 1984 Wrocław),
tancerz, aktor, inspicjent.
Był synem Jana i Marii Magdaleny Herbów. We Lwowie ukończył szkołę średnią oraz szkołę baletową pod kierunkiem Stanisława Faliszewskiego przy miejscowej Operze, uczył się też tańca towarzyskiego u Mariana Wieczystego, gry aktorskiej u Wandy Siemaszkowej, zaś głos, jak podawał, ustawiał mu Adam Didur. W 1936–38 występował w programach rewiowych lwowskiego kinoteatru Colosseum, po czym powołany do wojska, służył w kompanii telegraficznej 5 Dywizji Piechoty we Lwowie. Podczas II wojny światowej pracował fizycznie w Busku i we Lwowie.
Po wojnie przybył do Opola i w sezonie 1945/46 został adeptem w zespole aktorskim Teatru Miejskiego im. Słowackiego. Zauważono jego „zdolności komiczne” i „skłonność do ról charakterystycznych” (Stanisław Staśko). Po raz pierwszy wystąpił jako Wilk (Czerwony Kapturek), potem grał m.in.: Billa Caldwella (Roxy), Wawrzyńca Flecika (Głuszec), Flawia (Gałganek), Bruna (Mariusz), Hrabiego de Langeais (Azais). W sezonach 1946/47–1968/69 należał do zespołu Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu, a od 1969/70 do końca życia wrocławskiego Teatru Polskiego. Był aktorem, a od 1958 inspicjentem, ale nadal występował na scenie.
Spośród kilkudziesięciu jego ról, najwyżej ceniono charakterystyczne, zwłaszcza komediowe. Były wśród nich takie, jak.: Kopciuchowski (Żołnierz królowej Madagaskaru, 1946), Jimmy (Artyści, 1947), Admirał Archibald Wavy (Słomkowy kapelusz, 1949); Księżyc (Sen nocy letniej), Gaetano (Bieg do Fragalà) – 1953; Pan de Sotenville (Grzegorz Dyndała, 1955), Malvolio (Kaprysy Marianny, 1956); Lane (Brat marnotrawny), Bridaine (Nie igra się z miłością) – 1957; Enryk (Szkoła żon, 1958), Geront (Szelmostwa Skapena, 1960), Jakub (Czajka, 1966), Lokaj (Na pełnym morzu, 1974), Profesor (Baba-dziwo, 1979), Krzewuski (Opętani, 1980), Woźny (Mizantrop, 1981). Dnia 4 lutego 1981 obchodził jubileusz 35-lecia pracy scenicznej.
Dzięki wielu umiejętnościom, a także wyjątkowej sumienności, był bardzo użytecznym aktorem drugiego planu, który w razie potrzeby „zagra, zatańczy, zaśpiewa” (K. Kłem). Miał opinię
jednej z najbarwniejszych postaci wrocławskiego środowiska teatralnego, był sercem i duszą sceny przy ul. Świdnickiej, niekoronowanym królem Teatru Kameralnego
(K. Kucharski).
Bibliografia
Almanach 1983/84; Kott: Jak wam się podoba s. 171; Misiorny: Teatry Ziem Zachodnich; Mykita-Glensk; S. Staśko: Narodziny teatru, Katowice 1972 s. 46 (cyt.), 57 (cyt.), 81; T. Polski Wrocław 1945–65 (il.); T. Polski we Wrocławiu. 50 lat (il.); Wołoszyński: W trosce o teatr; Gaz. Rob. 1984 nr 60, 61 (K. Kucharski; il.); Wieczór Wrocławia 1981 nr 24 (K. Kłem; il.); Akt zgonu nr 1205/1984. Arch. USC Wrocław; Akta (fot.), ZASP; Programy i wycinki prasowe. IS PAN; Almanach 1944–59.
Ikonografia
Fot. – IS PAN, ITWarszawa.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
Biogram w Almanachu Sceny Polskiej
Kazimierz H e r b a (5 II 1916 Busk na Ukrainie - 6 III 1984 Wrocław), tancerz, aktor, inspicjent. Kształcił się w szkole baletowej pod kier. Stanisława Faliszewskiego przy Operze Lwowskiej. W l. 1936-38 występował w rewii lwów. "Colosseum", 1938-39 odbywał służbę wojskową w 5 Dywizji Piechoty we Lwowie. W czasie wojny pracował fizycznie w Busku i Lwowie. W sez. 1945/46 grał w T. Ziemi Opolskiej w Opolu (np. Hrabiego de Langeais w "Azais" Verneuila), a następnie od sez. 1946/47 do końca życia zatrudniony był w T. Dramatycznych, potem T. Polskim we Wrocławiu w charakterze inspicjenta, grając równocześnie przez wszystkie lata wiele odpowiedzialnych ról, jak Kopciuchowski ("Żołnierz królowej Madagaskaru" Dobrzańskiego), Duda ("Sen nocy letniej" Shakespeare'a), Jimmy ("Artyści" Waltersa i Hopkinsa), Franciszek ("Pani prezesowa" Hennequina i Vebera), Pisarz ("Skąpiec" Moliere'a), Pan de Sotenville ("Grzegorz Dyndała" Moliere'a), Malwolio ("Kaprysy Marianny" Musseta), Lane ("Brat marnotrawny" Wilde'a), Enryk ("Szkoła żon" Moliere'a), Geront ("Szelmostwa Skapena" Moliere'a). Źródło: Almanach Sceny Polskiej 1983/84. Tom XXV. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe - Warszawa 1987.
