Edwin Borkowski
BORKOWSKI Edwin (18 października 1931 Mełno koło Grudziądza – 30 grudnia 2000 Poznań),
śpiewak.
Był synem rzemieślnika Franciszka i Janiny, Borkowskich. Podczas wojny przebywał z matką w Warszawie. Uczył się w Gimnazjum Przemysłowym w Chodakowie koło Sochaczewa. Naukę śpiewu rozpoczął w średniej szkole muzycznej w Warszawie, a w grudniu 1951 rozpoczął pracę w Centralnym Zespole Artystycznym Wojska Polskiego. Zasadniczą służbę wojskową pełnił (od 1952) w Zespole Artystycznym Wojsk Ochrony Pogranicza w Krakowie, gdzie w tym czasie kształcił też głos, a w 1957 ukończył Szkołę Operową. W 1956–62 śpiewał w chórach Filharmonii Krakowskiej i Opery w Krakowie, potem do 1967 w Zespole Madrygalistów przy Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, a w 1967–69 w Centralnym Zespole Artystycznym Wojska Polskiego jako solista. Z zespołami tymi występował wielokrotnie za granicą, w Polskim Radiu i Telewizji Polskiej oraz nagrywał płyty.
Od 1 grudnia 1969 był zaangażowany w Operze we Wrocławiu i debiutował rolą Stefana w Strasznym dworze. W 1969–73 i 1974–76 wystąpił na tej scenie w wielu partiach tenorowych. Z mniejszych były to: Góral w Halce (1970), solo w Harnasiach (1971), Handlarz krabów w Porgy i Bess (1973), a z ważniejszych, w 1970: Wacław (Pomsta Jontkowa); w 1971: Orfeusz (Orfeusz w piekle); w 1972: Jurodiwy (Borys Godunow) i Tamino (Czarodziejski flet), w 1974: znowu Stefan (Straszny dwór, 16 lipca) i Pinkerton (Madame Butterfly, 20 września) – obie partie gościnnie; w 1975: Christian (Tamango), Alfred (Traviata), Stefan (Straszny dwór); w 1976: Alfred (Zemsta nietoperza). Od 1 września 1974, nadal pozostając do 1976 solistą Opery we Wrocławiu, śpiewał też w Operze w Poznaniu. Na scenie Opery im. Moniuszki wziął udział m.in. w galowym koncercie sylwestrowym (1974), a przede wszystkim wystąpił w ważnych rolach, takich jak: Ernesto (Don Pasquale, 1974), tytułowy Faust (1976), Astrolog (Złoty kogucik, 1978), Tonio (Córka pułku, 1979), tytułowy Hrabia d’Ory (1980), Don Ottavio (Don Giovanni, 1981); z mniejszych były to: Don Basilio (Wesele Figara, 1974), znakomity Porcus (Joanna d’Arc na stosie, 1979), Guglielmo Graftołstojnołonow (Viva la mamma!, 1981), Beppo (Pajace, 1983). O walorach jego głosu pisał Piotr Nędzyński w 1975 w recenzji z Don Pasqualego:
Dawno nie słyszałem na tej scenie tak dźwięcznego
i wyrównanego w całej skali głosu tenorowego, prowadzonego przy tym niezwykle swobodnie i spokojnie. Borkowski potrafi zachwycająco śpiewać legato – walor to cenny, a rzadki niestety. Przy tym frazy jego są zawsze sensownie artykułowane i ładnie wykończone. Jedyny zarzut dotyczy dziwnego, falsetowo brzmiącego pianissimo w duecie z Noriną w scenie ogrodowej.
Solistą w Poznaniu był do końca sezonu 1980/81, a także w 1982/83. Kilkakrotnie w partii Stefana w Strasznym dworze występował gościnnie, na przykład w Operze w Bydgoszczy (1972, 1979, 1982) i w Operze Śląskiej w Bytomiu (1983). Stale współpracował z krajowymi filharmoniami i orkiestrami symfonicznymi. Po występie 23 marca 1984 poznańskiego zespołu w Filharmonii Narodowej w Warszawie z Joanną d’Arc na stosie, Krzysztof Baculewski pisał, że Borkowski
zasługiwał na wyróżnienie, jako Porcus zaprezentował niezłą grę aktorską, zwłaszcza w melorecytacjach, i walory swego intensywnie brzmiącego głosu, doskonale modulowanego w tej roli.
Bibliografia
Almanach 2000/2001; Dachtera: Opera Wrocł. 1945–95; Opera Wrocł. 1945–2005; Pół wieku Opery Śląskiej 1945–2000; Świtała: Opera Pozn. 1969–79; Weber: Z dziejów opery w Bydgoszczy; Ruch Muz. 1984 nr 10 (K. Baculewski); Tydzień 1975 nr 3 (P. Nędzyński); Akta (fot.), ZASP.
Ikonografia
Fot. – Arch. Opery Wrocław i T. Wielkiego Poznań.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
