MICHAŁOWSKI Aleksander Jan (23 III 1891 Warszawa - 4 VI 1976 Warszawa), śpiewak, aktor. Był synem Franciszka M., szewca, i Karoliny z Sierpińskich, mężem Heleny z Zodewskich. Po ukończeniu gimn. uczęszczał do szkoły rysunków prowadzonej przez P. Welońskiego. Głos kształcił w konserwatorium warsz. u J. Łysakowskiego, a potem (1911-12) u T. Leliwy. Debiutował 16 XI 1913 w warsz. T. Wielkim partią Faraona ("Aida") i na sez. 1913/14 został zaangażowany. W sez. 1914/15 występował w T. Małym w Warszawie, a w lecie 1915 w zespole pod kier. B. Bolesławskiego w Wilnie. Podczas I wojny świat. służył w wojsku ros., w 1918-19 w oddziałach pol. pod dowództwem gen. L. Żeligowskiego. W 1919 powrócił do Warszawy; do 1934 należał do zespołu solistów opery warsz., gdzie po zmarłym w 1921 A. Ostrowskim przejął główne partie basowe. W 1923-27 wyjeżdżał do Mediolanu doskonalić umiejętności wokalne u G. Tessariego. Występował też gościnnie na scenach operowych Katowic (1920, sez. 1927/28) i Poznania (sez. 1932/33) oraz często na estradach koncertowych. Do 1939 śpiewał gościnnie w T. Wielkim w Warszawie, brał udział w koncertach filharmonicznych i w objazdowych koncertach ORMUZ-u (Organizacja Ruchu Muz.). W 1936 grał rolę Muftiego ("Mieszczanin szlachcicem") w warsz. T. Narodowym. Podczas okupacji prowadził w Warszawie sklep tytoniowy, brał udział w konspiracyjnych koncertach poetycko-muzycznych. Po wojnie należał w Warszawie do zespołów t. dram.: Miejskich T. Dramatycznych (1945-48), T. Polskiego (sez. 1948/49), Nowego (1949-54), T. Nowej (nast. Młodej) Warszawy (1954-57) i ponownie T. Polskiego (1957-61), gdzie grał do 1963, będąc już na emeryturze. Brał udział w audycjach PR. Od 1949 uczył w warsz. PWST impostacji głosu; mimo przejścia na emeryturę w 1961 współpracował z uczelnią do ostatnich tygodni życia. Był członkiem zasłużonym SPATiF-ZASP. "Krępy, nawet jakby z punktu widzenia klasycznych wymagań sceny za niski, był sugestywny na scenie nie tylko dzięki bardzo dobremu brzmieniu jego basowego głosu, ale i dzięki aktorstwu. Cieszył nie tylko słuch, ale i oko". "Dykcję miał doskonałą, wyróżniającą go wśród śpiewaków" - wspominał T. Byrski. "Uroczy gawędziarz, niegdyś świetny kompan, zakochany w czystym, dobrym aktorstwie" pisał Jan Kreczmar. Śpiewał w ok. sześćdziesięciu operach. Chwalony za role komiczne, takie jak: Leporello ("Don Juan"), Skołuba ("Straszny dwór"), Figaro ("Wesele Figara") i za partie wagnerowskie: Gumemanz ("Parsifal"), Hagen ("Zmierzch bogów"), przekonywająco przedstawiał też postacie z oper pol.: Chorążego ("Hrabina"), Zbigniewa ("Straszny dwór"), Halbana ("Konrad Wallenrod"). Z powodzeniem sięgał po role F. Szaliapina, np. Mefista ("Faust"), Cara Dodona ("Złoty kogucik"), Salieriego ("Mozart i Salieri"), wielki sukces odniósł w 1926 w partii tyt. w "Borysie Godunowie". Po wojnie grał tylko w repertuarze dram. role i epizody charakterystyczne, takie, jak: Major ("Damy i huzary"), Leonato ("Wiele hałasu o nic"), Pan Rabourdin ("Spadkobiercy pana Rabourdin"), Wikariusz generalny ("Port Royal"), Bojar ("Borys Godunow"). Bibl.: Almanach 1975/76; Kański: Mistrzowie; Krasiński: Warsz. sceny; Kreczmar: Drugi notatnik; Marczak-Oborski: Teatr czasu wojny; Mała encyklopedia muzyki, Warszawa 1968; Świtała; Kur. Warsz. 1913 nr 317, 1919 nr 204, 233, 257, 1920 nr 89, 1921 nr 261, 1925 nr 95, 1926 nr 72, 344, 1936 nr 68; Ruch Muz. 1976 nr 15 (il.); Więź 1977 nr 1 (T. Byrski); Życie Warsz. 1976 nr 135-137, 140; Afisze, programy, IS PAN, MTWarszawa; Akta, ZASP; Akta, PWST Warszawa; Prosnak: T. Wielki; Rymkiewicz: T. Powszechny; Straus: Repertuar 1914-15. Ikon.: J. Wodyński: Portret, olej, ok. 1938, informacja katalog: Józef Mehoffer i jego uczniowie, Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych, Kraków 1938 nr 196; Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, MTWarszawa, ZASP. Nagrania: Aria, role - Arch. Dok. Mech.; Arie - Pol. Nagrania, MTWarszawa; Role - Red. Dok. Inf. PR. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
array(5) {
["current_page"]=>
int(1)
["total_pages"]=>
int(1)
["total_count"]=>
int(14)
["number_of_photos"]=>
int(20)
["photos"]=>
array(14) {
[0]=>
array(2) {
["description"]=>
string(195) "R.H. inżynier, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 23 marca 1948. Na zdjęciu: Gruszecka Helena, Michałowski Aleksander, Libner Stanisław, fot. Burzyński Roman, sygn. IT/T/134235"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/153227.jpg"
}
[1]=>
array(2) {
["description"]=>
string(158) "R.H. inżynier, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 23 marca 1948. Na zdjęciu: Michałowski Aleksander, fot. Burzyński Roman, sygn. IT/T/134244"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/153236.jpg"
}
[2]=>
array(2) {
["description"]=>
string(210) "Świerszcz za kominem, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 22 grudnia 1947. Na zdjęciu: Michałowski Aleksander, Morawski Konrad, Stępniówna Stanisława, fot. Burzyński Roman, sygn. IT/T/134223"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/153215.jpg"
}
[3]=>
array(2) {
["description"]=>
string(193) "Świerszcz za kominem, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 22 grudnia 1947. Na zdjęciu: Stępniówna Stanisława, Michałowski Aleksander, fot. Burzyński Roman, sygn. IT/T/134227"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/153219.jpg"
}
[4]=>
array(2) {
["description"]=>
string(246) "Świerszcz za kominem, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 22 grudnia 1947. Na zdjęciu: Kostrzyński Bolesław, Czartorzyska-Szrojt Justyna, Michałowski Aleksander, Stępniówna Stanisława, fot. Burzyński Roman, sygn. IT/T/134231"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/153223.jpg"
}
[5]=>
array(2) {
["description"]=>
string(157) "Człowiek, który szukał śmierci, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 1 sierpnia 1947. Na zdjęciu: Michałowski Aleksander, sygn. IT/T/134192"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/153184.jpg"
}
[6]=>
array(2) {
["description"]=>
string(172) "Człowiek, który szukał śmierci, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 1 sierpnia 1947. Na zdjęciu: Fidler Edmund, Michałowski Aleksander, sygn. IT/T/134200"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/153192.jpg"
}
[7]=>
array(2) {
["description"]=>
string(172) "Człowiek, który szukał śmierci, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 1 sierpnia 1947. Na zdjęciu: Michałowski Aleksander, Fidler Edmund, sygn. IT/T/134201"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/153193.jpg"
}
[8]=>
array(2) {
["description"]=>
string(211) "Człowiek, który szukał śmierci, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 1 sierpnia 1947. Na zdjęciu: Anusiakówna Janina, Michałowski Aleksander, Jarszewska Wanda, Fidler Edmund, sygn. IT/T/134202"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/153194.jpg"
}
[9]=>
array(2) {
["description"]=>
string(234) "Człowiek, który szukał śmierci, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 1 sierpnia 1947. Na zdjęciu: Skulski Jarosław, Anusiakówna Janina, Michalewicz Jerzy, Jarszewska Wanda, Michałowski Aleksander, sygn. IT/T/134203"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/153195.jpg"
}
[10]=>
array(2) {
["description"]=>
string(249) "Człowiek, który szukał śmierci, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 1 sierpnia 1947. Na zdjęciu: Michalewicz Jerzy, Skulski Jarosław, Fidler Edmund, Jarszewska Wanda, Michałowski Aleksander, Anusiakówna Janina, sygn. IT/T/134204"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/153196.jpg"
}
[11]=>
array(2) {
["description"]=>
string(209) "Dzień bez kłamstwa, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 12 kwietnia 1946. Na zdjęciu: Dziewoński Janusz, Koczanowicz Zbigniew, Michałowski Aleksander, fot. Burzyński Roman, sygn. IT/T/133991"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/152982.jpg"
}
[12]=>
array(2) {
["description"]=>
string(211) "Dzień bez kłamstwa, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 12 kwietnia 1946. Na zdjęciu: Michałowski Aleksander, Anusiakówna Janina, Świerczyńska Danuta, fot. Burzyński Roman, sygn. IT/T/133992"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/152983.jpg"
}
[13]=>
array(2) {
["description"]=>
string(154) "Wróg ludu, Teatr Powszechny (MTD), Warszawa, prem. 7 lutego 1946. Na zdjęciu: Michałowski Aleksander, fot. Burzyński Roman, sygn. IT/T/134095"
["file_path"]=>
string(58) "https://encyklopediateatru.pl/photos_repository/153086.jpg"
}
}
}
