Artykuły

Stasys Eidrigevicius, arty­sta plastyk — którego charak­terystyczne ludziki zza mon­strualnych masek spoglądają z wielu polskich plakatów — pokusił się o realizację spekta­klu teatralnego. Biały jeleń albo Ryk Białego Jelenia, wy­stawiony właśnie w warszaw­skim Teatrze Studio, jest przed­stawieniem stricte autorskim. Stasys jest autorem tekstu, sce­nografii, kostiumów, masek, reżyserii, kreuje też jedną z głównych ról — Artysty.

Biały jeleń jest poetycko-ma­larską fantazją sceniczną, trak­tującą o przyjeździe dojrzałego mężczyzny do rodzinnego domu. Spotkanie z Matką (Irena Jun) przywołuje wspomnienie ojca: jego naturalnej wielkości por­tret ukaże się po otwarciu przez Artystę drzwi domu.

Słów — polskich i litewskich — nie pada tu wiele, dlatego tak docenia się ich prostotę i powa­gę. Polszczyzna zatraca ostre sze­leszczące kanty zwłaszcza w us­tach Artysty, który nadaje im ła­godną, wschodnią melodię.

Są jeszcze Szarzy Ludzie. Sie­dem jednakowo odzianych po­staci, jakby wprost z teatru Wit­kacego. Potrafią wykonywać ryt­miczne ruchy niby marionetki jednocześnie pociągane za sznurki. Wprawiają w ruch wie­le bardzo prostych w wykonaniu i użyciu elementów przestrzen­nych, wykorzystanych zaska­kująco pomysłowo. Szarzy Lu­dzie powtarzają za Artystą li­tewskie słówka, dobywają głosu z wielkich metalo­wych tub, ożywia­ją blaszane rynny i drewniane wali­zy, wsypując do nich metalowe kul­ki, kołaczą ścian­kami klatek z drewna. Ta muzy­ka konkretu wpi­suje się idealnie w partyturę niepoko­jących kompozycji Zygmunta Ko­niecznego i Bro­niusa Kutaviciusa. Buda, nieco za wielka jak dla psa, nieco za mała na ludzkie mieszka­nie, kłąb sznurka użyty jako piłka, rama, siatka, trój­wymiarowe maski, a właściwie głowy, które wymykają się z rąk przecho­dzących gigantycz­nych postaci — wszystko w tym spektaklu jest bardzo wyrazistym znakiem. Je­śli nie zawsze czytelnym, to na pewno urzekającym niepowta­rzalną plastyką.