Artykuły

Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego i Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie zapraszają na konferencję naukową „Raszewski/ Perspektywy”, która odbędzie się w dniach 27–28 listopada. Konferencja organizowana jest z okazji 100-lecia urodzin Zbigniewa Raszewskiego i 50-lecia istnienia warszawskiej Wiedzy o Teatrze.

Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego i Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie zapraszają na konferencję naukową „Raszewski/ Perspektywy”, która odbędzie się w dniach 27–28 listopada. Konferencja organizowana jest z okazji 100-lecia urodzin Zbigniewa Raszewskiego i 50-lecia istnienia warszawskiej Wiedzy o Teatrze. Wstęp wolny.

5 kwietnia 2025 roku obchodziliśmy setną rocznicę urodzin Zbigniewa Raszewskiego, wybitnego historyka teatru, wykładowcy na Wydziale Wiedzy o Teatrze Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Część dorobku Raszewskiego trafiła do kanonu historiografii teatru (bestsellerowa „Krótka historia teatru polskiego”, niedościgły „Bogusławski”), lecz niektóre jego prace, np. rozważania teoretyczno-teatralne, bywają podważane. W pierwszej części konferencji – Raszewski. Książki – zamierzamy zbadać, jak dzieło Raszewskiego rezonuje po latach, zwłaszcza w kontekście nowych metodologii w refleksji nad teatrem, zmieniających się sposobów uprawiania biografistyki itd.

W roku 2025 mija także pięćdziesiąt lat, od kiedy Jerzy Koenig wspólnie z Tadeuszem Łomnickim w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, a obecnie Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza, powołali Wydział Wiedzy o Teatrze. WoT jako wydział akademicki funkcjonujący w ramach uczelni artystycznej – pierwsza i jak dotąd jedyna taka jednostka w Polsce – miał pozwalać na łączenie studiów teoretycznych z działaniami praktycznymi. Dla twórców WoT-u istotne było poszerzanie pola tradycyjnej teatrologii i prowadzenie badań nad teatrem w kontekście całości życia społecznego i kulturalnego, a także zderzanie jego historii i współczesności.

Tradycja ta przyświeca drugiej części konferencji zatytułowanej Perspektywy, poświęconej różnorodnym nurtom refleksji o teatrze – tym najnowszym, tym zapomnianym, tym nie dość dobrze rozpoznanym i tym niekonwencjonalnym. Zależy nam, aby – pod hasłem szeroko rozumianej wiedzy o teatrze i performatyki – stworzyć przestrzeń do spotkania, dyskusji i wymiany doświadczeń badaczkom i badaczom o różnych specjalizacjach, zainteresowaniach, temperamentach, wywodzącym się z różnych szkół i korzystającym z różnych metodologii.

PROGRAM

27 listopada
Instytut Teatralny | ul. Jazdów 1 | Warszawa

część 1. Raszewski. Książki
10.00–11.30 I Historyk totalny

dr hab. Jagoda Hernik Spalińska
Raszewski Greenblattem był

dr Martyna Groth
„Historia teatru jest badaniem całego świata w miniaturze”. O nauczaniu Profesora Zbigniewa Raszewskiego

dr Michał Smolis
„Bogusławski” Zbigniewa Raszewskiego jako model biografii artysty teatru

11.45–13.15 I Peryferie

dr hab. Jarosław Cymerman
Miasto według Raszewskiego

dr Grzegorz Kondrasiuk
Raszewski i kultura popularna – rekonesans

dr Wojciech Świdziński
Zbigniew Raszewski patronem Nowej Historii Kina?

13.15–14.00 | przerwa

część 2. Perspektywy

14.00–15.30 I Ślady

dr Agnieszka Wanicka
Fotografia teatralna. Perspektywy badawcze

Anna Cybulska
Co to za gra, czyli autobiografia Marii Morozowicz-Szczepkowskiej (1885–1968) „Z lotu ptaka. Wspomnienia”

Zofia Kryspin
„Tarczyńska to czas mojego milczenia”. Szukanie teatralnych śladów w biografii Ludmiły Murawskiej-Péju

28 listopada
Akademia Teatralna – Teatr Collegium Nobilium | ul. Miodowa 22/24 | Warszawa

10.00–11.30 I Dramaturgie

dr Joanna Majewska
Nie tylko realista. Tennessee Williams jako eksperymentator (The Gnädiges Fräulein)

Agnieszka Leśniak
Jan Tomasz Seweryn Jasiński – zapomniany reformator teatru polskiego

dr hab. Beata Popczyk-Szczęsna
Biogramaty w polu praktyk dramatopisarskich i dramaturgicznych – rekonesans

11.45–13.15 I Opowieści o teatrze

dr Barbara Michalczyk-Zwolińska
Warszawskie teatry dla dzieci doby międzywojnia – próba rekonesansu

Karolina Kosieradzka
Marani teatru polskiego? Sytuacja artystów teatralnych pochodzenia żydowskiego podczas II wojny światowej

dr Magda Nabiałek i Anna Piniewska
Od jarmarku do manifestu. Teatr popularny jako rama nowoczesnych form ekspresji scenicznej

14.00–15.00 | uroczystość nadania tytułu Doktora honoris causa dr Agnieszce Morawińskiej

15.30–17.00 I Metodologie

Aleksandra Bratkowska
Odzieranie, zawłaszczanie, infekowanie

Gabriela Stankiewicz
„Quatralia”. Świadoma droga do scenicznej nieświadomości

Anna Majewska
Wiedza, która zmienia: badania artystyczne w polskich sztukach performatywnych

17.15–18.00 I Soczewki

Wiktoria Tabak
Wymazywanie i performowanie rasy w polskim teatrze

Witold Mrozek
„Pan jesteś Wunderkind! Mechanizm zmiany pokoleniowej w polskim teatrze a konstrukt „młodego zdolnego”

Zdjęcie na grafice: 15-lecie Wydziału Wiedzy o Teatrze PWST, Warszawa, 1990 | od lewej: Zbigniew Raszewski, Jan Englert, Lech Sokół (w 1. rzędzie), Jarosław Komorowski, Lech Śliwonik (w 2. rzędzie)