Kraj porannej świeżości – na polskiej scenie
Szczecińskie teatry raz po raz dają znać o sobie ambitnymi przedstawieniami. Nowa inscenizacja Don Carlosa Schillera, potem ciekawe, młode przedstawienie Fantazego, a teraz polska prapremiera sztuki koreańskiego dramaturga Thai Dian-czuna Na południe od 38 równoleżnika — to poważny już dorobek jednego tylko roku pracy szczecińskiego środowiska teatralnego. Nie obawia się ono powierzania odpowiedzialnych ról młodym aktorom (w Szczęściu Frania Perzyńskiego jaraczowską rolę gra doskonale Roman Kłosowski), nie obawia się świeżego, śmiałego spojrzenia na dostojne dzieła dramaturgii, sięgając równocześnie po celne politycznie sztuki współczesne.
Taką właśnie jest sztuka Thai Dian-czuna. Pisał ją autor daleko od swej ojczyzny. Po jednym z licznych powstań koreańskich przeciw japońskim okupantom, grupa patriotów znalazła schronienie w Tałdy-Kargańskim obwodzie Kazachskiej SRR. Powstał tam teatr koreański, który w roku ubiegłym obchodził 20-lecie swego istnienia. Dramaturgiem i reżyserem tego teatru jest właśnie autor sztuki Na południe od 38 równoleżnika. Tę jego sztukę w adaptacji I. Sztoka wystawił przed czterema laty Moskiewski Teatr Dramatyczny, potem oglądała ją Praga, a jako trzeci wystawił ją (w przekładzie Bronisława Trońskiego) Teatr Współczesny w Szczecinie.
Akcja sztuki toczy się w przeddzień amerykańsko-lisynmanowskiej napaści, a treścią sztuki są nie tylko machinacje „misjonarzy” amerykańskiego imperializmu, lecz na plan pierwszy inscenizacja Emila Chaberskiego wydobyła w sztuce sprawy i uczucia piękne i wzniosłe, ożywiające dziś Wietnam i Malaje, Indonezję i Burmę. Sztuka mówi o ludziach, którzy oddają życie za wolność swego kraju, mówi o patriotyzmie koreańskich robotników i chłopów, o solidarności klasowej uciskanych jarzmem imperializmu i dyskryminacji rasowej.
Reżyser w swej koncepcji Inscenizacyjnej położył nacisk — i słusznie — na sprawy ludzkie, wydobywając je spod papierowej często publicystyki. Z reportażowego nurtu sztuki wyłania się dramat rodziny doktora Tian Men-hi, którego córka, wbrew woli ojca, pracuje w lisynmanowskiej policji. Walkę sprzecznych uczuć doktora Tian Men-hi — miłość ojca do córki i odrazę patrioty dla zdrajcy — Ryszard Sawicki potrafił wyrazić prostymi, a zarazem sugestywnymi środkami aktorskimi.
Silne wrażenie, jakie na widzu wywiera sztuka Thai Dian-czuna, zawdzięczać należy w znacznej mierze nie tylko reżyserowi, ale także świetnie oddającym atmosferę środowiska dekoracjom i kostiumom, projektowanym przez prof. Karola Frycza, oraz wyrównanemu wysokiemu poziomowi aktorskiego wykonania przedstawienia.
Teatr włożył wiele uwieńczonego pełnym powodzeniem wysiłku, by jak najstaranniej przygotować sztukę Thai Dian-czuna. Zespół skorzystał z dokumentacji filmowej i fotograficznej, z bogatej literatury o Korei, a w końcowej fazie prób nad sztuką nawiązał kontakt z młodzieżą koreańską studiującą w Szczecinie. Jeszcze dziś usłyszeć można w teatrze koreańskie „dzień dobry” — annyeonghasimnikka. Kołogórska, polska odtwórczyni postaci In sen, zaprzyjaźniła się z koreańską studentką Liceum Felczerskiego, Kim Jen-sil. Obie — jak to kobiety — świetnie czuły się w pracowni krawieckiej. Omawianiu „kreacji” koreańskich nie było końca. Również koreańscy studenci Technikum Nawigacyjnego nie szczędzili zespołowi cennych uwag, aż do wytknięcia błędu ortograficznego w jednym z napisów koreańskich włącznie. W wyniku tego wszystkiego już pół zespołu umie się podpisać po koreańsku.
Szczecińskiej prapremiery sztuki koreańskiej nie można oceniać wyłącznie z artystycznego punktu widzenia. Naród koreański odbudowuje dziś swą zniszczoną 33-miesięczną wojną gospodarkę, korzystając z pomocy zaprzyjaźnionych narodów — a w ich liczbie i Polski.
Do tych dowodów braterstwa jeszcze jeden dorzucił teatr szczeciński, gdzie polski aktor w koreańskiej sztuce, tchnącej optymizmem i wiarą w ostateczne zwycięstwo sił pokoju, postępu i sprawiedliwości, daje dowód, jak głęboko i szczerze po bratersku umiem czuć i rozumieć ludzi kraju [Giosen].
