Diabelskie nasienie
Poniedziałek, TVP 1, 21.15
spektakl teatralny, premiera, TVP 2000, autor lvo Bresan, reż. Olga Lipińska, wyk.: Jerzy Kamas, Piotr Fronczewski, Wojciech Pokora, Grzegorz Damięcki, Edyta Jungowska, Hanna Śleszyńska, Henryk Talar, Jerzy Turek, Antonio Galdamez i in., 82 min.
Rzecz dzieje się pod koniec wieku XVIII, w dobie oświecenia. Władze prowincjonalnego, bałkańskiego miasteczka postanowiły rozwiązać narastające niepokoje społeczne, urządzając spektakularne polowanie na czarownice. Sposób sprawdzony, skuteczny i gdyby nie nadmierne apetyty urzędników plan zapewne byłby się udał. Ale broniąc się przed urojonym diabłem, ściągnięci na pomoc prawdziwego. To w telegraficznym skrócie treść sztuki lvo Bresana (ur.1936), najczęściej wystawianego dramatopisarza chorwackiego, ongiś profesora uniwersytetu w Ćibeniku (1960–83), później dyrektora artystycznego tutejszego teatru i Międzynarodowego Festiwalu Dziecięcego w tym mieście. Autor głośnego Przedstawienia Hamleta we wsi Głucha Dolna nazywa swe dramaty tragigroteskami. Rzecz jednak — jak zauważa znawca jego twórczości — „w szczególnym pojmowaniu zarówno tragedii, jak i komedii. Jesteśmy świadkami tragedii, w których nie dochodzi do katharsis; z drugiej zaś strony komedii, w których brak efektu śmiechu. Albo też, nawet jeśli się roześmiejemy, bardzo szybko poczujemy, jak nam ten śmiech lodowacieje na wargach. Pozostają przygnębienie i pustka, i uczucie Utraconej etyki”. Te słowa można z powodzeniem odnieść do „sztuki w ośmiu obrazach”. Obserwując, jak etyka zamienia się w politykę czy politykierstwo, a wzniosłe idee zostają zanegowane i wykpione, jak ci, którym powierzono „rząd dusz”, dla własnych, małych interesów i uciech nie stronią od manipulacji, rozpalania najniższych ludzkich instynktów, okrucieństwa i zbrodni pomimo historycznego kostiumu widzimy naszą nagą rzeczywistość.
